ارزیابی کیفیت هوای آزاد اراک با تاکید بر شاخص‌های تجمعی و مبتنی بر خطر بهداشتی

زمینه و هدف: شاخص کیفیت هوا (aqi) در توصیف کیفیت هوای آزاد اثر متقابل آلاینده‌های متعدد را در نظر نمی‌گیرد، درحالیکه غلظت و خطر بهداشتی بالای یک آلاینده ممکن است اثر دیگر آلاینده‌ها را تشدید کند. هدف اصلی این مطالعه توصیف کیفیت هوای آزاد اراک با در نظر گرفتن اثرات تجمعی و خطر‌های بهداشتی آلاینده‌های معیار هوا است.روش بررسی: در این مطالعه، کیفیت هوای آزاد شهر اراک در سال 1401 بر اساس غلظت‌های آلاینده‌های معیار در زمان‌های متوسط گیری مناسب بررسی شد. علاوه براین، aqi، شاخص تجمعی کیفیت هوا (aaqi) و شاخص کیفیت هوای مبتنی بر خطر بهداشتی (haqi) محاسبه شدند. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که غلظت‌های 1 ساعته no2 و so2، غلظت‌های 24 ساعته pm10 و pm2.5 به ترتیب در 0/05، 0/2، 12/1 و 35/5 درصد از موارد معتبر ثبت شده فراتر از استاندارد بود. مقادیر aqi، aaqi و haqi به ترتیب در 54/4، 77/3 و 56/2 درصد از ساعات بیش از 100 بود. pm2.5 در بیش از 99 درصد موارد آلاینده مسئول بود.نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که aaqi و haqi نسبت به aqi کیفیت هوا را آلوده‌تر توصیف کردند. توصیف سختگیرانه‌تر کیفیت هوا توسط aaqi و haqi ممکن است منجر به افزایش اتخاذ اقدامات پیشگیرانه در متولیان و عموم مردم شود. لذا توصیه می‌شود تصمیم گیران در حوزه پایش کیفیت هوا در ایران این شاخص را مورد توجه قرار دهند. 

evaluation of ambient air quality in arak with emphasis on aggregate and health risk-based indices

background and objective: the air quality index (aqi) does not account the interaction of multiple pollutants, meaning the high concentration and health risk of one pollutant may amplify the effects of others. the main aim of this study was to characterize the ambient air quality of arak by assessing the combined effects and health risks associated with criteria air pollutants.materials and methods: this study evaluated the ambient air quality of arak for the year 1401 on the persian calendar, using the concentrations of criteria air pollutants averaged over appropriate timeframes. additionally, the aqi, aggregate air quality index (aaqi), and health risk-based air quality index (haqi) were calculated.results: findings showed that the 1-hour concentrations of no2, so2, pm10, and pm2.5 exceeded national standards in 0.05%, 0.2%, 12.1%, and 35.5% of hours, respectively. the aqi, aaqi and haqi values were above 100 in 54.4%, 77.3%, and 56.2% of hours, respectively. pm2.5 was the major pollutant in over 99% of cases.conclusion: the results indicated that aaqi and haqi, in comparison to aqi, characterized the air quality as more polluted. this stricter assessment by aaqi and haqi may encourage more precautionary measures by authorities and the public. thus, it is recommended that the decision-makers in iran’s air quality monitoring in consider adopting these indices.