تاثیر عوامل اقلیمی و آلاینده های هوای شهر تهران بر رویش درختان کاج پارک جنگلی چیتگر در دوره زمانی (1393-1353)

زمینه و هدف: تغییر اقلیم و آلاینده های محیط زیست در رشدگونه های مختلف گیاهی موثر هستند. که این اثر را می توان در حلقه های رویشی درختان جستجو کرد. هدف این مطالعه تعیین تاثیر تغییرات بارش و دما در چهار دهه (1393-1353) و تاثیر آلاینده های هوای دهه آخر بر روی متوسط پهنای دوایر سالیانه درخت کاج است.روش بررسی: منطقه مورد مطالعه پارک جنگلی چیتگر واقع در شمال غربی شهر تهران و گونه مورد مطالعه کاج جنگلی (pinus eldarica) است. روش تحقیق توصیفی است که اطلاعات اقلیمی مورد نیاز از ایستگاه هواشناسی مهرآباد و نمونه‌برداری بصورت برش دیسک از 10 درخت گونه کاج جنگلی تهیه شد. پس از آماده سازی نمونه ها با استفاده از بینوکولار و میز اندازه گیری تعداد و پهنای حلقه های سالیانه شمارش و اندازه گیری شد. برای بررسی تفاوت معنی داری پهنای رویش در چهار دهه از روش آنالیز واریانس یک طرفه (anova) در سطح معنی داری 5 درصد استفاده شد.یافته‌ها: نتایج نشان می دهد که متوسط بارش در چهار دهه با هم تفاوت معنی داری ندارد درحالیکه دمای متوسط و رویش متوسط دارای تفاوت معنی دار است (0/05>p). مقدار رویش بر اساس نمایه رویش در طی چهار دهه کاهشی است که این کاهش در دهه چهارم بعلت افزایش آلاینده هایی نظیر اوزن (o3) و دی اکسیدنیتروژن (no2) قابل توجه و مشهودتر است.نتیجه‌گیری: بطور کلی رویش درخت کاج جنگلی در طی چهل سال با افزایش دمای متوسط سالانه کاهش یافته که کاهش بیش از حد در دهه چهارم ناشی از آلاینده هایی نظیر ازون و دی اکسید نیتروژن است. پیشنهاد می شود که برای درک بهتر تاثیر آلاینده ها بر رشد ونمو درختان، پژوهش بیشتری بر روی گونه های حساس و کاشته شده در فضای شهری انجام شود.    

effects of climatic parameters and air pollutants of tehran city on the growth of pinus eldarica in chitgar forest park during time series (1975-2015)

background and objective: climate change and environmental pollutants affect the growth of plant species. these effects can be recognized in the tree growth rings. this study aimed to investigate the effects of the precipitation and temperature in four decades (1975-2015) and air pollutants in the last decade on the average growth of pine trees (pinus eldarica).materials and methods: the studied area is chitgar forest park located in the northwest of tehran city and the studied species is the forest pine (pinus eldarica). the research method is descriptive, the required climatic information was obtained from mehrabad meteorological station and sampling was done by disc cutting from 10 forest pine trees. after preparing the samples, the number and width of annual rings were counted and measured using binoculars and a measuring table. one-way analysis of variance (anova) was used at a significance level of 5% to investigate the significant difference in growth width in four decades. results: the results show that there is no significant difference between average precipitation in four decades, while average temperature and average growth have significant differences (p < 0.05). the amount of growth based on the growth index has decreased during four decades, and this decrease is more significant and obvious in the fourth decade due to the increase of pollutants such as ozone (o3) and nitrogen dioxide (no2).conclusion: in general, the growth of forest pine trees has decreased during forty years with the increase of average annual temperature, which excessive decrease in the fourth decade is caused by pollutants such as ozone and nitrogen dioxide. it is suggested to do more research on sensitive species planted in urban areas to better understand the effect of pollutants on the growth and development of trees.