بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد مردم استان مازندران در مورد تفکیک از مبدا پسماند‌های خانگی در سال 1400

زمینه و هدف: امروزه بازیافت یکی از راه‌های نجات بشر از انبوه پسماندهایی است که تولید می‌کند و تفکیک پسماند از مبدا اولین و مهم‌ترین حلقه در بحث بازیافت پسماندهای شهری است. از آنجایی که لازمه و اساس بازیافت مشارکت مردم در طرح‌های تفکیک از مبدا است، لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد مردم استان مازندران در مورد تفکیک ‌از‌ مبدا پسماند‌های خانگی در سال 1400 انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی و از نوع مقطعی بوده و ابزار مورد استفاده در آن، پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته شامل سه حیطه آگاهی، نگرش و عملکرد بوده که لینک آن به صورت آنلاین در اختیار افراد واجد شرایط قرار گرفت. روایی محتوای کیفی این پرسشنامه توسط 8 نفر از متخصصین بهداشت محیط به تایید رسید. پایایی ابزار نیز از طریق روش بازآزمایی برآورد گردید. بعلاوه مقادیر ضریب آلفای کرونباخ برای سه حیطه آگاهی، نگرش و عملکرد محاسبه گردید. در ادامه، نمونه‌ها بر اساس روش نمونه‌گیری در دسترس و از طریق توزیع لینک پرسشنامه بصورت آنلاین در گروه‌های مجازی انتخاب شدند. برای مقایسه میانگین نمرات در سطوح متغیرها از آزمون آنالیز واریانس، جهت بررسی ارتباط بین نمره ابعاد آگاهی، نگرش و عملکرد از آزمون همبستگی پیرسن و برای بررسی تاثیر متغیرهای مستقل بر نمرات ابعاد از رگرسیون خطی استفاده شد. در نهایت داده ها با استفاده از نرم‌افزار spss ورژن 22 مورد آنالیز قرار گرفتند.یافته‌ها: برای کل جمعیت مورد مطالعه (305 نفر)، محدوده و میانگین نمره آگاهی به ترتیب برابر با  6-0 و 1/18±5/03، محدوده و میانگین نمره نگرش به ترتیب برابر با 85-17 و 9/45±61/01 و محدوده و میانگین نمره عملکرد به ترتیب برابر با 30-6 و 5/19±11/43 بوده است. همچنین همبستگی معنا‌داری بین میانگین نمرات ابعاد آگاهی و نگرش (ضریب همبستگی=0/70)، آگاهی و عملکرد (ضریب همبستگی=0/68) و نگرش و عملکرد (ضریب همبستگی=0/63) وجود داشته است.نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه که با هدف سنجش دانش، نگرش و عملکرد مردم استان مازندران در مورد تفکیک پسماند خانگی از مبدا و بازیافت پسماند و با نظرسنجی از 305 خانوار در این استان به صورت آنلاین انجام شد نشان داد که اگرچه عموم مردم از آگاهی و نگرش مناسبی در ارتباط با اهمیت تفکیک و بازیافت پسماند جامد برخوردار بوده‌اند، اما در طرح‌های تفکیک از مبدا مشارکت چندانی نداشته اند. لذا به‌‌منظور افزایش سطح عملکرد افراد، تدوین برنامه‌های تشویقی در زمینه تفکیک از مبدا شامل اهدای جوایز یا اعمال تخفیف در عوارض پسماند ملک و همینطور در اختیار قرار دادن ظروف مناسب تفکیک پسماند به خانوارها به صورت رایگان توسط شهرداری جهت تشویق به تفکیک پسماند پیشنهاد می‌گردد.

awareness, attitude, and performance of people in mazandaran province regarding source separation of household waste in 2021

background and objective: nowadays, recycling is one of the ways to save mankind from the mass of waste it produces, and waste separation from the source is the first and most important link in the field of urban waste recycling. since the necessity and basis of recycling is people’s participation in separation plans from the source, the present study was conducted to investigate the awareness, attitude, and performance of the people of mazandaran province regarding the source separation of household waste in 2021.materials and methods: the present study was a descriptive-analytical and cross-sectional study, and the tool used in it was a researcher-made questionnaire including three dimensions of knowledge, attitude, and performance, the link of which was provided online to qualified people. the qualitative content validity of this questionnaire was confirmed by 8 environmental health experts in the field of the research subject. the reliability of the tool was also estimated through the retest method. furthermore, the values of cronbach’s alpha coefficient for the three dimensions of awareness, attitude, and performance were calculated. in the following, the samples were selected in virtual groups based on the available sampling method and through the distribution of the questionnaire link online. analysis of variance was used to compare the mean scores in the levels of variables, pearson’s correlation test was used to examine the relationship between the scores of awareness, attitude, and performance dimensions, and linear regression was used to examine the effect of independent variables. finally, the data was analyzed in spss software (version 22).results: for the entire study population (305 people), the range and mean score of awareness were 0-6, and 5.03±1.18 respectively, the range and mean score of attitude were 17-85 and 61.01± 9.45, and the range and mean score of performance were 6-30 and 11.43±5.19, respectively. also, there was a significant correlation between the mean scores of the dimensions of awareness and attitude (correlation coefficient=0.70), awareness and performance (correlation coefficient=0.68), and attitude and performance (correlation coefficient=0.63).conclusion: the results of this study, which was conducted to measure the knowledge, attitude, and performance of the people of mazandaran province regarding the separation of household waste from the source and waste recycling, and with a survey of 305 households in this province, showed that although the most of people have a piece of proper knowledge and attitude related to the importance of separation and recycling of solid waste, they have not participated much in the plans of waste separation from the source. therefore, in order to increase the level of people’s performance, it is recommended to develop incentive programs in the field of source separation, including awarding prizes or applying discounts on waste charges, as well as providing suitable containers for waste separation to households for free by the municipality to encourage waste separation.