شناسایی پیش‌ران‌‌های اثرگذار بر تولید پسماند خانگی شهر تهران (با تاکید بر ترکیب پسماند) در بیست سال آینده با رویکرد آینده‌پژوهی

زمینه و هدف: برخورداری از اطلاعات همه جانبه‌ در مورد تولید پسماند جامد، گام مهمی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دولت‌های محلی برای انتخاب روش‌های مناسب مدیریت پسماند است. نرخ تولید و ترکیب پسماند شهری، ممکن است تحت تاثیر عوامل بسیاری از سالی به سال دیگر، متفاوت باشد. پژوهش حاضر، به شناسایی مهمترین مولفه‌های موثر بر آینده‌ تولید (به‌ ویژه ترکیب) پسماند خانگی شهر تهران و بررسی میزان و چگونگی تاثیرگذاری این مولفه‌ها بر یکدیگر پرداخته ‌است. روش بررسی: این پژوهش براساس روش‌های آینده‌پژوهی و با به ‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام شد. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش تحلیل ساختاری، نرم افزار میک‌مک و پیمایش دلفی بهره گرفته شد. یافته‌ها: در این راستا، پس از برگزاری جلسات متعدد با 22 نفر از خبرگان، به ‌عنوان جامعه آماری پژوهش، چهارده مولفه‌ موثر شناسایی شد. در ادامه، مولفه‌های موثر در چارچوب ماتریس اثر متقابل در نرم‌افزار میک‌مک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد آنچه از وضعیت صفحه پراکندگی متغیرها می‌توان فهمید بیانگر ناپایداری سیستم است و بیشتر متغیرها در اطراف محور قطری صفحه پراکنده هستند. نتیجه‌گیری: درنهایت، با توجه به امتیاز بالای تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، ده مولفه کلیدی شناسایی شد. از بین آنها، مولفه‌های: رشد اقتصادی؛ دگردیسی دیجیتالی و پیشرفت فناوری؛ اصلاح قوانین موجود، وضع و اجرای قوانین جدید و تخصصی و افزایش آگاهی در مورد پسماند و جلب مشارکت شهروندان از طریق آموزش و اطلاع‌رسانی به ‌عنوان پیش‌ران‌هایی که در بیست سال آینده بر میزان کمیت پسماند اثرگذار هستند و سبب تغییر در ترکیب پسماند خانگی شهر تهران می‌شوند، شناسایی شدند. 

identification of the driving forces influencing household waste generation in tehran (with an emphasis on waste composition) in the next twenty years using the approach of futures studies

background and objective: the critical step of policymaking and planning for the local governments to select appropriate waste management methods, is comprehensive information on solid waste generation. waste generation rate and composition may vary from year to year because many factors influence it. this research identified the most important factors influencing the future of household waste generation and composition in tehran, and how these factors affect each other.materials and methods: this research is based on future studies methods which are carried out using a combination of quantitative and qualitative models. due to the nature of this research, structural analysis, micmac software and delphi survey were used.results: in this regard, after holding many meetings with 22 of the experts as the statistical population of the research, 14 effective factors were identified. the influential factors were then analyzed in the framework of the cross-impact matrix in the micmac software. the results showed that what can be understood from the state of the dispersion page of the variables indicated the system instability, with most of the variables dispersed around the diagonal axis of the screen.conclusion: finally, considering the high scores received by direct and indirect influences, 10 key factors were identified. “economic growth”, “digital transformation and technological advances”, “amendment of existing laws, enactment and implementation of new and specialized laws”, and “increased awareness about waste and attraction of citizen participation through education and provision of information” were identified among these 10 factors as the driving forces influencing generation and composition, of household waste in tehran in the next twenty years.