مکان‌یابی و اولویت‌بندی ایستگاه‌های پایش کیفیت هوای شهر کرج با رویکرد دو مرحله‌ای

زمینه و هدف: از مهمترین اهداف مدیریت محیط‌زیست شهری، پایش کیفیت هوا است. با استقرار صحیح ایستگاه‌های پایش می‌توان وضعیت واقعی کیفیت هوا را به‌دست آورد. هدف این مطالعه مکان‌یابی ایستگاه‌های پایش کیفیت هوای شهر کرج است. روش بررسی: براساس رویکرد دومرحله‌ای، در مرحله اول نقشه شایستگی، با استفاده از روش wlc تهیه شد.اولویت‌بندی مناطق شهرداری کرج برای نصب ایستگاه مشخص شد. پهنه‌های دارای اولویت، با استفاده از رویکرد تاپسیس مشخص شدند. در مرحله دوم، با بازدید میدانی از بین گزینه‌های دارای اولویت، مکان‌های مناسب استقرار ایستگاه‌های پایش هوای شهر کرج معرفی شدند.یافته‌ها: تعداد 10 ایستگاه براساس تعداد مناطق شهرداری و جمعیت شهر کرج پیشنهاد شد. معیارها برای مرحله اول مانند معیارهای فاصله از معابر و تقاطع‌ها وزن‌دهی و استاندارد شدند. بیشترین و کمترین اهمیت نسبی را بین معیارهای مورد نظر، به‌ترتیب معیارهای فاصله از معابر و فضای سبز دارند. مناطق سه و نه شهر به‌ترتیب دارای بیشترین و کمترین اولویت برای استقرار ایستگاه پایش کیفیت هوا هستند. در مرحله اول 30 گزینه دارای اولویت برای استقرار ایستگاه مشخص شدند. در مرحله دوم با بازدید میدانی بر‌اساس معیارهای مانند حداقل فاصله از فضای سبز، تقاطع و منابع انتشار، تعداد 10 گزینه مناسب برای استقرار ایستگاه پایش کیفیت هوا مشخص شدند.نتیجه‌گیری: در رویکرد پیشنهادی ابتدا گزینه‌های دارای اولویت استقرار مشخص شده و در گام بعدی با صرف هزینه، زمان و تلاش منطقی، محل نهایی استقرار ایستگاه‌های پایش کیفیت هوا مشخص شدند. این رویکرد پیشنهادی را می‌توان در سایر شهرها برای استقرار ایستگاه‌های پایش کیفیت هوای شهری به‌‌کار برد.

Allocating and prioritizing Karaj air quality monitoring stations by two stage approach

Background and Objective: One of the most important goals for urban environmental management system is the monitoring of air quality. Allocating optimum air quality monitoring stations (AQMS), is a key factor in establishing effective and accurate air quality monitoring program. The objective of this study was to determine optimal allocation for AQMS in Karaj.Materials and Methods: Based on two stages approach, at first, the suitability map was obtained by WLC method. For AQMS implementation, municipal districts were ranked. The extracted alternatives were graded using TOPSIS. In the next stage, the position of preferred sites were investigated by site visiting and detailed criteria. Finally, the AQMS locations were introduced.Results: Ten suitable stations were suggested based on population and number of municipal districts. During the first stage important criteria such as distance from roads and street crosssection were weighted and standardized. The distance from roads and green space were the lowest and highest important criteria, respectively. The lowest and highest ranks for AQMS implementation were Nos. 9 and 3 districts, respectively. During the first phase 30 alternatives were obtained. At the second stage, 10 best alternatives were selected following field observation and considering implementation criteria (eg. distance from trees, cross section and pollutants emission sources).Conclusion: In this study, at the first stage the preferred alternatives were determined. In the next stage the best alternatives for AQMS implementation were selected considering reasonable time and effort. The suggested approach could be used to implement AQMS for other areas.