پایش زیستی کیفیت هوا و عناصر کمیاب در مناطق شهری تهران با استفاده از گلسنگ اپی فیت

زمینه و هدف: کیفیت هوا و توزیع عناصر کمیاب در کلانشهر تهران با استفاده از فراکاشت گلسنگ اپی فیت ramalina sinensis مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: تال گلسنگ r. sinensis از منطقه غیرآلوده جمع آوری و به مدت شش ماه در شش سایت شهری تهران فراکاشت شد. بعد از پایان دوره مواجهه، محتوای 12 عنصر در گلسنگ با آنالیز icp-ms تعیین شد و داده های حاصل با استفاده از آنالیزهای آماری و شاخص های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: براساس نتایج، ترتیب میانگین غلظت عناصر در نمونه گلسنگ r. sinensis به‌صورت cocr>cu>fe>mg>ni>zn>mn>co>pb>ca>k مشاهده شد که بیانگر توانایی قابل توجه این گونه در انباشت عناصر na، cr، cu و fe است. آنالیز pca و ef نیز نشان داد که منشا عناصر کمیاب جذب شده توسط گلسنگ به‌طور عمده از منابع وسایل نقلیه هستند. نتیجه گیری: این مطالعه کاربرد و اهمیت استفاده از گلسنگ r. sinensis در پایش زیستی عناصر آلاینده هوا در مناطق شهری را نشان می دهد، که این رویکرد می تواند جایگزینی مناسب، دقیق و مقرون به صرفه بودن گلسنگ نسبت به سایر پایشگرهای زیستی برای آلاینده های هوا و تعیین سطوح مختلف آلودگی هوا را در مقیاس بزرگ ارائه دهد.

Air quality and trace elements biomonitoring in Tehran urban areas using epiphytic lichen

Background and Objective: Air quality and distribution of trace elements in the Tehran metropolis were evaluated using transplants of the epiphytic lichen Ramalina sinensis.Materials and Methods: Thalli of R. sinensis were collected from a noncontaminated area and transplanted in the six urban sites of Tehran for six months. After the end of the exposure period, the content of twelve elements in lichen was determined by ICPMS method and the obtained data were evalusted using statistical analysis and various indicators.Results: Based on the results, the order of mean concentration of the trace elements in the R. sinensis lichen samples was determined as: Ca > K > Fe > Mg > Na > Mn > Zn > Pb > Cr > Cu > Ni > Co and the highest amount of bioaccumulation was found for the essential elements. For sevelar elements, significant differences were observed in various sampling sites. Based on the pollution load indexes (PLIs), two sites at Sharif university and Setad Bohran were more polluted than other areas. Exposedtocontrol (EC) ratio values for Pb, Zn, Cr, Fe, Mn, Ni, Mg, and Co were also found in the range of 1.251.75. Based on the relative accumulation factor (RAF), the accumulation preference of elements by R. sinensis lichen was observed as Na > Cr > Cu > Fe > Mg > Ni > Zn > Mn > Co > Pb > Ca > K, respectively, which represents the significant ability of this species in the accumulation of elements such as Na, Cr, Cu and Fe. PCA and EF analysis indicated that trace elements adsorbed by lichen were mainly sourced from vehicle transportation.Conclusion: This study demonstrates the application and importance of R. sinensis lichen in biomonitoring of air pollutants elements in urban areas. This approach can justify the suitability, accuracy and costeffectiveness of lichen compared to other biomonitors for air pollutants and more importantly highlights its capability to the determination of wide levels of air pollution in large scales.