تجمع زیستی سرب و کادمیوم و ارزیابی شاخص تحمل تعدادی از گونه های درختی، درختچه‌ای و بوته ای به آلودگی هوا در نواحی پرترافیک شهر یزد

زمینه و هدف: ترافیک شهری ضمن تاثیر بر سلامتی انسان باعث تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاهان می گردد. این مطالعه با هدف بررسی تجمع زیستی pb و cd و نیز ارزیابی شاخص تحمل آلودگی هوا (air pollution tolerance index (apti)) تعدادی از گیاهان رویش یافته در دو منطقه شاهد و پرترافیک شهر یزد است.روش بررسی: این مطالعه مقطعی، توصیفی - تحلیلی در دو منطقه شاهد و پرترافیک شهر یزد با نمونه برداری تصادفی از 10 گونه درختی، درختچه ای و بوته ای انجام شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه با استفاده از روش های استاندارد میزان محتوای آب نسبی، ph عصاره برگ، کلروفیل کل و اسید آسکوربیک اندازه گیری شد. همچنین غلظت pb و cd جهت بررسی همبستگی آنها با شاخص apti در گیاهان اندازه گیری شد. کلیه آنالیزهای آماری از جمله آزمون نرمالیته کلموگروف اسمیرنوف (kolmogorov -smirnov test)، آنالیز واریانس یک طرفه (anova)، آزمون تعقیبی دانکن (duncan) و ضریب همبستگی پیرسون (pearson correlation coefficient) بین پارامترهای مورد بررسی در نرم افزار spss22 صورت گرفت. یافته‌ها: بیشترین محتوای آب نسبی (84/73 درصد) و اسید آسکوربیک (mg/g.fw 5/98) به‌ترتیب در منطقه پرترافیک برای گونه های اختر گلی و گل رز اندازه گیری شد. همچنین بیشترین ph عصاره برگ (7/01) و کلروفیل کل ( mg/g.fw1/48) در منطقه شاهد به‌ترتیب برای شاه پسند و برگ نو اندازه گیری شد. بیشترین شاخص تحمل به آلودگی هوا در گیاه گل رز و برگ نو اندازه گیری شد. همچنین نتایج نشان داد همبستگی شاخص apti با pb، اسید آسکوربیک و محتوای آب نسبی مثبت و معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری: براساس طبقه بندی شاخص تحمل آلودگی هوا دو گونه ای گل رز و برگ نو مقاومت متوسطی در برابر آلاینده ها در نواحی پرترافیک دارند. بنابراین با توجه به شرایط اکولوژیکی مورد نیاز این دو گونه، می توان از آنها جهت توسعه فضاهای سبز در نواحی پرترافیک شهر یزد استفاده نمود. این تحقیق نشان داد که pb باعت افزایش واکنش فیزیولوژیک گیاهان مورد مطالعه می‌گردد، درحالی‌که گیاهان واکنش فیزیولوژیک معنی داری به عنصر cd موجود در گیاهان مورد مطالعه نشان ندادند. از طرف دیگر نتایج این همبستگی نشان داد که محتوای آب نسبی و اسید آسکوربیک نسبت به سایر عوامل تعیین کننده، از اهمیت بیشتری برای شاخص تحمل به آلودگی برخوردار هستند.

Air pollution tolerance index and heavy metals (Pb and Cd) bioaccumulation in selected plant species (trees, shrubs and herbs) in high-traffic areas of Yazd city

Background and Objective: Urban traffic, while affecting human health, causes physiological and biochemical changes in plants. The aim of this study was to investigate the bioaccumulation potential of Pb and Cd and assess air pollution tolerance index for a number of plants grown high traffic areas of Yazd.Materials and Methods: This crosssectional, descriptiveanalytical study was performed in both control and high traffic areas of Yazd city by random sampling of trees, shrub and herb species. After transferring the samples to laboratory, relative water content, pH of leaf extract, total chlorophyll and ascorbic acid content (the factors for calculating APTI) in plants were measured using standard methods. Furtheremore, Pb and Cd concentrations were measured to find their relation with APTI index in plants. All statistical analysis, including Kolmogorov -Smirnov test, ANOVA, Duncan test and Pearson correlation coefficient between the studied parameters, were performed in SPSS software version 22.Results: The highest relative water content (84.73%) and ascorbic acid (5.98 mg/g) were measured in contaminated area for Canna indica and Rosa damascena, respectively. Also, the highest acidity (7.01) and total chlorophyll (1.48 mg/g) in the control area were measured for Verbena hybrida and Ligustrum vulgar, respectively. The highest air pollution tolerance values were recorded in Rosa damascena and Ligustrum vulgar. Moreover, the results obtained showed that APTI index was positively and significantly correlated to Pb, ascorbic acid and relative water content. Conclusion: According to the classification of air pollution tolerance index, two species of Rosa damascena and Ligustrum vulgar exhibited moderately tolerant to traffic pollutant. Therefore, based on ecological requirements of these two species, they can be used to develop green spaces in hightraffic areas of Yazd. This study showed that Pb increased physiological response of the studied plants, while the plants did not exhibit a significant physiological response to the Cd element. The results also showed that the relative water content and ascorbic acid were more important in the air pollution tolerance index than other factors.