مدیریت پسماندهای بیمارستانی در استان مازندران با تاکید بر پسماندهای ژنوتوکسیک

زمینه و هدف: پسماندهای بیمارستانی با محتوای زباله های عفونی، پاتولوژیک، اشیای تیز و برنده، زباله های دارویی و ضایعات ژنوتوکسیک در زمره پسماندهای خطرناک قرار دارند. در این میان پسماندهای ژنوتوکسیک اثرات بسیار مخرب موتاژنیک و تراتوژنیک برای انسان دارند. پسماندهای ژنوتوکسیک به داروهای سایتوتوکسیک، شیمیایی و رادیواکتیو، که در درمان سرطان و یا درمان پیوند اعضا به کار می روند، اطلاق می شوند. هدف از این مطالعه بررسی مدیریت پسماندهای بیمارستانی در استان مازندران با تاکید بر پسماندهای ژنوتوکسیک است. روش بررسی: این مطالعه توصیفی-مقطعی در 35 بیمارستان دولتی و تامین اجتماعی استان مازندران در سال 1396 انجام گرفت. در این تحقیق کمیت و کیفیت پسماندهای بیمارستانی و ژنوتوکسیک و نحوه مدیریت آنها، از طریق تکمیل پرسشنامه های تخصصی مطالعه شد. جهت ارزیابی وضعیت موجود اطلاعات به دست آمده در نرم افزار excel پردازش و تحلیل گردید.یافته ها: میانگین سرانه پسماند به ازای هر تخت فعال بیمارستانی برابر kg 3/51 بود. این سرانه برای پسماند عادی 2/2، عفونی 1/24، ژنوتوکسیک، شیمیایی و دارویی kg 0/1 برآورد شد. میانگین شاخص مدیریت پسماندهای بیمارستانی در استان مازندران حدود 84 از 100 است، که نشان دهنده وضعیت خوب مدیریت این پسماندها بود. مدیریت پسماندهای ژنوتوکسیک در 7 بیمارستان تخصصی شیمی درمانی حدود 64 از 100 بود، که نشان دهنده وضعیت متوسط مدیریت این پسماندها بود. در 28 بیمارستان فاقد بخش شیمی درمانی شاخص مدیریت پسماند ژنوتوکسیک 42 از 100 برآورد شد، که نشان دهنده وضعیت ضعیف مدیریت این پسماندها بود.نتیجه گیری: عمده ترین نقطه ضعف در مدیریت پسماندهای بیمارستانی مربوط به مدیریت پسماندهای شیمیاییدارویی و ژنوتوکسیک بود، بر این اساس بهبود کیفیت مدیریت پسماندهای ژنوتوکسیک و شیمیایی دارویی بایستی در برنامه ریزی جدید مورد توجه خاص قرار گیرد.

Hospital wastes management in Mazandaran Province with emphasis on genotoxic waste management

Background and Objective: Hospital wastes with the content of infectious, pathologic, sharp, pharmaceupitical and genotoxic materials are classified as hazardous wastes. Of which, genotoxic residues wirh mutagenic and teratogenic effects are of most great concern on human health. Genetic wastes are referred to as cytotoxic, chemical, and radioactive drugs used to treat cancer or treat transplantation. The purpose of this study was to evaluate the management of hospital wastes in Mazandaran province with emphasis on genotoxic waste.Materials and Methods: This descriptive crosssectional study was carried out in 35 governmental and social hospitals in Mazandaran province to determine the satus of hospital waste with focus on geotoxic waste. The quanity, quality and management approaches of hospital and genotoxic wastes in the studied hospitals were surveyed with a validated questionnaire. Results obtained from the present study were analyzed with Excel software.Results: The average waste per each hospital bed was estimated to be 3.51 kilograms. Of which, 2.2, 1.24, 1.9 kg were categorized as municipal, chemical, and genotoxic wastes, respectively. The average of the hospital waste management index in Mazandaran province was found to be about 84 out of 100, indicating good management of these wastes. The management of genotoxic waste in 7 specialized chemotherapy hospitals was estimated to be 64 out of 100, indicating the average state of genotoxic waste management for these hospitals. In 28 nonchemotherapy hospitals, the genotoxic waste management index was approximated 42 out of 100, indicating poor management of these wastes.Conclusion: The main weaknesses in hospital waste management are associated with the management of chemicalpharmaceutical and genotoxic wastes. Accordingly, improvement the quality of genotoxic and chemicalpharmaceutical wastes should be concerned in the future planning.