بررسی میزان نیترات در برخی از سبزی‌های کشت شده در شهرستان‌های پلدختر و خرم‌آباد در استان لرستان

زمینه و هدف: میزان نیترات یکی از مهمترین فاکتورهای تعیین کیفیت در سبزیجات است. امروزه به دلیل استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی حاوی ازت برای تسریع رشد رویشی بسیاری از سبزی ها دارای درصد بالایی نیترات در رژیم غذایی انسان است. هدف از اجرای این تحقیق بررسی غلظت نیترات در 4 گونه سبزی کشت شده در دو شهرستان پلدختر و خرم آباد است.روش بررسی: در این تحقیق میزان نیترات 4 گونه سبزی شامل تره ایرانی، ریحان، نعنا، تربچه (غده و برگ) کاشته شده در مزارع سبزیکاری شهرستان های خرم آباد و پلدختر مورد اندازه گیری قرار گرفت. از مزارع مزبور بصورت تصادفی از هر گونه سبزی سه نمونه kg2 از قسمت مورد مصرف آن جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شد. میزان نیترات مطابق دستورالعمل موسسه آب و خاک ایران اندازه گیری شد. بدین منظور پس از آماده سازی نمونه ها جذب آنها با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج nm580 اندازه گیری و با توجه به منحنی استاندارد میزان نیترات در سبزیجات مختلف تخمین زده شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد اثر نوع سبزی ها بر میزان نیترات تجمع یافته در دو منطقه خرم آباد و پلدختر به همراه تیمار شاهد معنی دار بود. مقایسه میانگین داده ها نشان داد، متوسط نیترات در سبزی های مورد مطالعه شهرستان خرم آباد به ترتیب شامل غده تربچه (mg/kg 27017)، ریحان (mg/kg 9500)، تره ایرانی (mg/kg 8408)، برگ تربچه (mg/kg 8231) و نعنا (mg/kg 5450) و در شهرستان پلدختر به ترتیب شامل غده تربچه (mg/kg 12933)، ریحان (mg/kg 9063)، تره ایرانی (mg/kg 6708)، برگ تربچه (mg/kg 6296) و نعنا (mg/kg 5454) بود که همگی بالاتر از حد مجاز توصیه شده برای مصرف است. متوسط تجمع نیترات سبزی های مزرعه شاهد به ترتیب شامل غده تربچه (mg/kg 1586)، ریحان (mg/kg 1134)، تره ایرانی (mg/kg 906)، برگ تربچه (mg/kg 794) و نعنا (mg/kg 662) بود که در محدوده مجاز برای مصرف قرار داشت.نتیجه گیری: میزان نیترات اندازه گیری شده در g 100 بافت سبزی به ترتیب در غده تربچه (7/36)، ریحان (3/37)، تره ایرانی (2/74)، برگ تربچه (2/64) و نعنا (1/98) برابر بیشتر از حد مجاز مصرف روزانه است. با توجه به بالا بودن میزان نیترات در سبز های مورد مطالعه پیشنهاد می گردد که در مصرف این سبزیجات احتیاط نموده و نیترات سبزی های تولید شده در استان لرستان در فصول مختلف سال مورد ارزیابی قرار گیرد.

Study of nitrate rate in some vegetables cultivated in Poldokhtar and Khorramabad, Lorestan Province

Background and Objective: Nitrate is one of the most important factors in determining the quality of vegetables. Today, due to the excessive use of nitrogen fertilizers to accelerate vegetative growth, many vegetables have a high percentage of nitrates in human diet. The purpose of this study was to investigate the concentration of nitrate in four vegetable species cultivated in Poldokhtar and Khorramabad cities.Materials and Methods: In this research, the nitrate content of four vegetables including Iranian leek, Basil, Mint and Radish (tuber and leaves) cultivated from olericulture field on Khorramabad and Poledokhtare were measured. A 2kg edible portion of vegetables was randomly collected for each species in triplicate and carried out to the laboratory. The nitrate content was measured according to the instructions of the Institute of Water and Soil of Iran. For this purpose, after preparation of the samples, a spectrophotometer was used to measure absorption at 580 nm. The nitrate content in different vegetables was estimated using a standard curve.Results: The nitrate mean concentration of the studied vegetables from khorramabad city was 27017 mg/kg for Radish tuber, 9500 mg/kg for Basil, 8408 mg/kg for Iranian leek, 98231 mg/kg for Radish leaves and 5450 mg/kg for Mint. The values for the samples taken from Poledokhtare city were 12933 mg/kg for Radish tuber, 9063 mg/kg for Basil, 6708 mg/kg for Iranian leek, 6296 mg/kg for Radish leaves and 5454 mg/kg for Mint (5454 mg/kg). The values were all higher than the recommended doses for consumption. In control field, the nitrate mean concentration were 1586, 1134, 906, 794 and 662 mg/kg for Radish tuber, Basil, Iranian leek, Radish leaves and Mint, respectively. The values were within the range of recommended doses.Conclusion: The amounts of nitrate measured in 100g of green tissue in Radish tuber, Basil, Iranian leek, Radish leaf and Mint were 7.36, 3.37, 2.74, 2.64, and 1.98 times more than the daily allowance limit, respectively. Given the high nitrate content in the studied vegetables, it is recommended that cautious is taken for consumption of the vegetables and nitrate content of the vegetables produced in Lorestan province in different seasons should be monitored.