امکان‌سنجی استفاده از برگ درختان کنار (ziziphus spina-christi) و کهور (prosopis cineraria) به‌عنوان زیست ‌شناساگر آلودگی فلزات سنگین منتشر شده از مناطق صنعتی

زمینه و هدف: آلاینده های منتشرشده از صنایع در صورت ورود به زنجیر غذایی می تواند سلامت انسان را با مخاطره جدی مواجه کرده و از این رو پایش محیطی آنها ضروری به نظر می رسد. لذا، این پژوهش با هدف ارزیابی قابلیت پایش زیستی فلزات سنگین (آهن، سرب و کادمیوم) توسط برگ درختان کنار و کهور مستقر در حاشیه یک مجتمع فولاد در سال 1395 انجام یافت.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی پس از تعیین ایستگاه های نمونه برداری، 90 نمونه از برگ درختان کنار و کهور و همچنین 90 نمونه از خاک موجود در پای درختان برداشت شد. پس از آماده سازی و هضم نمونه ها در آزمایشگاه، محتوی فلزات سنگین در آنها توسط دستگاه جذب اتمی خوانده شد و سپس ضریب تجمع زیستی (bioconcentration factor) فلزات محاسبه شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از نرم افزار آماری spss انجام یافت.یافته ها: بیشینه میانگین غلظت عناصر (mg/kg) در برگ lrm;های شسته نشده گونه های کنار و کهور برای آهن به ترتیب 202/3 ±2180/3و 315/1 ±2237/9، برای سرب به ترتیب 9/6 ±76/6 و 4/5 ±114/3 و برای کادمیوم به ترتیب 16/8 ±69/2 و 6/8 ±107/2 بود. از طرفی مقادیر bcf در همه ایستگاه ها و برای همه عناصر، بزرگ تر از 1 بود.نتیجه گیری: با استناد به مقادیر محاسبه شدهbcf عناصر می توان اذعان کرد که گونه های کنار و کهور از قابلیت تجمع و انباشت فلزات سنگین برخوردار بوده و می توان از آنها در مناطق آلوده صنعتی و شهری به عنوان گونه بیش اندوز (hyperaccumulator) در برداشت و استخراج گیاهی (phytoextraction) بهره برد.

Use of Ziziphus spina-christi and Prosopis cineraria leaves as bio-indicators of environmental pollution emitted from industrial areas

Background and Objective: Environmental pollution emitted from industrial areas while enter the food chain can cause serious adverse health effects. Therefore, this study was conducted to use Ziziphus spinachristi and Prosopis cineraria leaves as bioindicators of environmental pollution emitted from the complex of Steel Company.Materials and Methods: In this descriptive study, a total of 90 surface soil samples and also 90 leave samples were collected. After acid digestion of samples, the heavy metal contents were measured using atomic absorption spectrophotometer. Also, the Bioconcentration Factor (BCF) of metals were computed. All statistical analyses were performed using SPSS statistical package.Results: The highest content of the metals (mg/kg) with an average of 2180.3 ± 202.3 and 2237.9 ± 315.1 for Fe, 76.6 ± 9.6 and 114.3 ± 4.5 for Pb and 69.2 ± 16.8 and 107.2 ± 6.8 for Cd were found to be in Z. spinachristi and P. cineraria unwashed leaves respectively. Also, the BCF of all studied metals were higher than 1.Conclusion: Based on the values of BCF, it can be concluded that Z. spinachristi and P. cineraria can be considered as a suitable species for phytoextraction of heavy metals in the most polluted regions including industrial and urban areas.