مروری بر مطالعات کیفیت هوای آزاد و اثرات آن بر سلامت در ایران

زمینه و هدف: آلودگی هوا یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر سلامت بوده و بیشترین بار بیماری های منتسب به عوامل خطر محیطی را به خود اختصاص داده است. آلودگی هوا پس از استعمال دخانیات، دومین عامل اصلی مرگ های ناشی از بیماری های غیرواگیر محسوب می شود و با افزایش ریسک ابتلا به بیماری های حاد و مزمن و مرگ در ارتباط است. روش بررسی: در این مقاله مروری در ابتدا براساس مطالعات شاخص انجام شده در دنیا، وضعیت کیفیت هوای آزاد (ambient air pollution) و اثرات آن بر سلامت در ایران و سایر کشورها مورد ارزیابی قرار گرفت؛ و در مرحله بعد وضعیت کیفیت هوای آزاد و اثرات آن بر سلامت در کلانشهر تهران طی سال های 1385 تا 1396، براساس نتایج مطالعات صورت گرفته توسط پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران ارائه گردیده است. یافته ها: نتایج این مطالعات نشان داد که میانگین سالیانه غلظت مواجهه با pm2.5 هوای آزاد وزن دهی شده با جمعیت، در ایران برابر µg/m3 48 است که تقریبا کمی پایین تر از متوسط غلظت جهانی آن ( µg/m3 51) است. یافته ها نشان داد گرچه نتایج مطالعات انجام شده دارای تفاوت های نسبتا زیادی در رابطه با تعداد موارد مرگ منتسب به آلودگی هوا است؛ اما به واسطه مواجهه با این عامل خطر، تعداد زیادی از موارد مرگ در دنیا رخ می دهد. یافته های حاصل از روند تغییرات غلظت آلاینده های هوا طی سال های 1385 الی 1396 و کمی سازی اثرات آنها بر سلامت در شهر تهران نشان می دهد که غلظت ذرات معلق هوا در شهر تهران در سال های 1385 تا 1390 روند افزایشی داشته است و حداکثر میانگین غلظت pm2.5 طی 12 سال مورد بررسی، در سال 1390 معادل µg/m3 38 مشاهده شده است. سپس روند تغییرات غلظت ذرات معلق ریز هوا در فاصله سال های 1391 تا 1394 روند کاهشی داشته است و به حدود µg/m3 30 رسیده است؛ اما طی سال های 1395 و 1396 میانگین سالیانه غلظت pm2.5 هوای آزاد نسبت به مقدار مشابه سال 1394 افزایش یافته است. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که در شهر تهران بر اساس وضعیت شاخص کیفیت هوا (aqi)، از سال 1390 تا 1396 حتی یک روز شاخص کیفیت هوا در طبقه خوب (500 =aqi) قرار نگرفته است اما تعداد روزهایی که aqi متوسط (10051 =aqi) بوده است، از سال 1390 تا 1394 افزایش یافته است. همچنین در سال 1396 تنها 20 روز شاخص کیفیت هوا متوسط و 237 روز ناسالم برای گروه های حساس ، 107 روز ناسالم و 1 روز خیلی ناسالم بوده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد در سال 1396 در صورتی که میانگین غلظت سالانه pm2.5 در شهر تهران از شرایط موجود (حدود µg/m3 32) به غلظت µg/m3 10 (رهنمود who) می رسید، از (6359-3238) 4878 مورد مرگ جلوگیری می شد. نتیجه گیری: آلودگی هوا سهم بسیار چشمگیری در تعداد موارد مرگ منتسب دارد. همچنین نتایج مطالعات جهانی می تواند تا حد زیادی با شرایط واقعی کشور متفاوت باشد و این امر ضرورت وجود داده های معتبر بومی مرتبط با غلظت آلاینده های هوا و بروز پایه پیامدهای بهداشتی در کشور را به منظور بررسی دقیق وضعیت کیفیت هوا و اثرات آن بر سلامت نمایان می کند.

Review of studies on air quality status and its health effects in Iran

Background and Objective: Air pollution is a leading environmental risk factor on health and it is the major cause of death and disease at global level. Air pollution has been shown to have a significant share in the noncommunicable diseases (NCDs) burden. After smoking, it is the second cause of deaths due to NCDs, associated with an increased risk of developing acute and chronic diseases and mortality.Materials and Methods: In this study, a review was initially conducted on the basis of indices conducted in the world, the status of ambient air pollution and its effects on health in Iran and other countries, and then the status of ambient air quality and its effects on health in Tehran metropolitan between 2006 and 2017 were shown, based on the results of the studies conducted by the Environmental Research Institute of Tehran University of Medical Sciences.Results: The results showed that the annual mean of ambient air populationweighted PM2.5 exposure concentration in Iran was about 48 mu;g/m3, which is relatively lower than its global mean concentration (51 mu;g/m3). Based on the most recent study (in 2018) about 8.9 (7.510.3) million deaths in those aged above 25 years were attributed to exposure to outdoor air PM2.5 in the world. Although there are substantial differences between the results of studies have been done regarding the number of air pollution attributed deaths, numerous studies showed that air pollution is a major cause of death. Results regarding temporal variations of air quality in Tehran that is performed by the Institute for Environmental Research (IER) of Tehran University of Medical Sciences (TUMS), indicated that PM concentration had an increasing trend from 2006 to 2011. The maximum mean concentration of PM2.5 over the past 12 years has occurred in 2011, which was 38 mu;g/m3. The PM concentration had a decreasing trend from 2012 to 2015, reaching about 30 mu;g/m3. However, in the years 2016 and 2017, the annual mean PM2.5 concentration in Tehran was increased compared to its corresponding value in 2015. Furthermore, results of this study demonstrated that, in Tehran, not even one day was classified as good rdquo; (AQI=050) from 2011 to 2017 based on the air quality index (AQI), but the number of days in which AQI was ldquo;moderate rdquo; (AQI=51100) was increased from 2011 to 2015, and the number of days with the AQI of ldquo;moderate rdquo; reached 80 in 2015, while the rest of the days having an unhealthy air quality. In 2017, AQI was ldquo;moderate rdquo; in 20 days, ldquo;unhealthy for sensitive groups rdquo; in 237 days, ldquo;unhealthy rdquo; in 107 days, and very unhealthy rdquo; in 1 day. The obtained results indicated that about 4878 (3238, 6359( of deaths due to all (natural) causes were attributable to longterm exposure to PM2.5 in Tehran in 2017.Conclusion: Studies showed that air pollution has a considerable share in the number of attributed deaths. Moreover, there were substantial differences between the results of national and international studies in the burden of disease attributed to air pollution. Therefore, there is a crucial need for accessing to reliable data on air pollution as well as baseline mortality and morbidity in order to study the status of air quality and its effects on health over the country.