رده‌بندی فرمالیستی داستان‌های ضدجنگ در ادبیات کودک

ادبیات ضدّجنگ زیرمجموعه‌ای از ادبیات صلح است. صلح به دو صورت سلبی و ایجابی بازنمایی می‌شود. صلح ایجابی، بر پایۀ مفهوم جهان‌وطن‌گراییِ اخلاقی تعریف می‌شود و صلح سلبی، در تضاد با مفهوم جنگ. بر همین اساس، داستان‌های جهان‌وطن‌گرا، آرمان‌شهر را بازنمایی می‌کنند و داستان‌های ضدّجنگ، ویران‌شهر را. داده‌های این پژوهش کتاب‌های تصویری ضدّجنگ گروه سنی «ب» و «ج» است. مقالۀ پیش‌ِرو با روش تحلیلی ‌ توصیفی و براساس رهیافتی صورت‌گرا، در پی پاسخ به چگونگی تمهیدات مشترک (الگوهای صوری مشترک) در داستان‌های ضدّجنگ کودک است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد، بسته به این‌که عنصر غالبِ داستان مبتنی بر کدام بخش از فرایند سه‌گانۀ «آغاز، میان و پایان جنگ» باشد، داستان‌های ضدّجنگ به سه دسته تقسیم می‌شوند: آغاز ‌‌ محور، میان ‌ محور، پایان ‌ محور. هر یک از این سه دسته براساس تمهیداتی که به‌کار می‌گیرند، به زیرمجموعه‌هایی دیگر تقسیم می‌شوند. استقبال از ژانر نوظهور ادبیات ضدّجنگ و خلا پژوهش‌های داخلی و خارجیِ بسنده دربارۀ ادبیات صلح کودک، ضرورت پژوهش را مسجل می‌نماید. مقالۀ حاضر برای نخستین بار ادبیات جنگ‌ستیز کودک را با رهیافتی صورتگرا رده‌بندی می‌کند و در این زمینه نگارنده تاکنون، چه در پژوهش‌های داخلی و چه خارجی، دسته‌بندی مشابهی را رویت نکرده است. 

formalist classification of anti-war stories in children's literature

anti-war literature is a subset of peace literature. peace is portrayed in both negative and positive ways. positive peace is defined on the basis of the concept of moral cosmopolitanism, while negative peace is in contrast to the concept of war. accordingly, the cosmopolitan stories represent the utopia and the anti-war stories represent the ruined city. the data of this research are picture books with anti-war stories of age groups b and c. this article was written using the analytical-descriptive method and based on the formalist approach to answer how common devices (common formal patterns) are in children’s anti-war stories. the result of this research shows that anti-war stories are divided into three categories according to the dominant element of the story based on the part of the triple process of beginning, middle and end of the war: beginning-centered, middle-centered and end-centered. each of these three categories is further divided into subcategories based on the devices they use. the acceptance of the emerging genre of anti-war literature and the lack of sufficient internal and external research on peace literature for children necessitates research. this article is the first to categorize children’s anti-war literature using a formalist approach.