بازآفرینی؛ محدودیت و تکرار یا امکان و دیگر‌بودگی درنگی بر بازآفرینی در ادبیات کودک و نوجوان

بازآفرینی، خلاقانه‏ترین امکان در ساحت/ کنش اقتباس است. سیاق و جنس مواجهۀ نویسنده یا بازآفرین، هضم، استحاله و از آن‏خود کردن متن/ متون اصلی و پیشین، امکان آفرینشی دیگرگون و متفاوت را رقم می‏زند. از این منظر، متن بازآفریده، دومی است، اما درجه دوم نیست، بلکه تکرار و دیگر‏بودگی را توامان داراست‌. پژوهش حاضر با ارائۀ تعاریف، ظرفیت‏ها و امکان‏های بازآفرینی، دلایل ایستایی، سکون و محدودیت بازآفرینی در ادبیات کودک و نوجوان ایران را واکاوی و تحلیل می‏کند و نشان می‏دهد که تلقی از سنت به‏مثابۀ امری سپری‏شده، جهت‏گیری تعلیمی - اخلاقی در خلق متون، بی‏توجهی به متون مختلف فلسفی، اسطوره‏ای، دینی، تاریخی و...، آگاه نبودن به اهمیت داستان/ رمان به‏مثابۀ امکانی برای دگرگونی تجربه، لذت‏بخشی و رشد تفکر خلاق کودک و نوجوان، و مخاطب را به‏مثابۀ ابژۀ نسلی؛ مفعول و منفعل دانستن، بازآفرینی در ایران را به تغییر زاویۀ دید، شخصیت‏های داستان، مکان و زمان، لحن، پایان‏بندی و... تقلیل داده است. پژوهش حاضر پس از تحلیل دلایل این ایستایی و درجا زدن‏ها، با مقایسۀ چند رمان نوجوان بازآفریدۀ غیرایرانی و ایرانی، گستردگی، ظرفیت و لایه‏لایه‏بودن (تودرتویی) و درهم‏تنیدگی التقاطی رمان‏های بازآفریده غربی را نشان می‏دهد. رمان‏هایی که توامان از متون و آبشخورهای متنوع فکری، معرفتی و هنری در حد یک گزاره، تمثیل، ایده و یا تم اصلی استفاده ‏کرده‏اند.

recreation: limitation and repetition or possibility and otherness a pause on recreation in kids and teenager’s literature

recreation is the most innovative possibility in the field of adaptation: the way and the material of confrontation, digestion, transformation and appropriation of the great and previous text(s) by the author or creator allows a divergent and different creation. in this respect, the recreated text is secondary, but not second-rate. it embodies repetition and otherness at the same time. by presenting definitions, capabilities, and possibilities of new creation, this study analyzes the reasons for stagnation, inertia, and the limitation of new creation in children’s and young adult literature in iran. it shows that the perception of tradition as something outdated, the didactic-moral orientation in the creation of texts, the ignoring of various philosophical, mythological, religious, and historical texts, etc., the ignorance of the importance of the story/novel in transforming experiences, enjoyment and improving creative thinking of children and young people, and the consideration of the audience as an object of the generation, i.e. the consideration of the audience as passive and inactive, which has reduced recreation in iran to changing the point of view, characters, place and time, tone, ending, etc. after analyzing the reasons for this stagnation and time marking, this study shows the expansion, capacity, multi-layered (nested) and eclectically intertwined aspects of western youth novels by comparing iranian and non-iranian youth novels. these novels have benefited from various intellectual, epistemological, and artistic texts and sources as well as from one statement, allegory, idea, or main theme.