جایگاه اقتباس ماتیو آرنولد از داستان رستم و سهراب شاهنامه درنظامگان ادبی عصر ویکتوریا

این مقاله جایگاه اقتباس فرهنگی آرنولد از داستان رستم و سهراب شاهنامه را در نظامگان ادبی عصر ویکتوریا در انگلستان بحث و فحص می‌کند. طبق نظریۀ نظامگان پیشنهادی اون زهر، ادبیات مترجَم می‌تواند بسته به اینکه فرهنگ مقصد جوان، ضعیف، یا بحران‌زده باشد، نوعاً از دو جایگاه اصلی/ برتر و ثانوی/ حاشیه‌ای در فرهنگ مقصد برخوردار شود. به‌نظر می‌رسد ترجمۀ وفادارانۀ شاهنامه به زبان انگلیسی از جایگاهی ثانوی برخوردار باشد؛ لیکن اقتباس توانسته پا را از حد اثر اقتباسی صرف فراتر بگذارد. این جستار به این پرسش می‌پردازد که چگونه اقتباس فرهنگی آرنولد توانسته در عصر ویکتوریا جایگاه آثار برتر را ازآنِ خود کند. برای پاسخ به این پرسش، به جایگاه آرنولد در مقام مترجِم/ اقتباس‌گر اشاره می‌شود و سپس، ضمن بررسی تطبیقی اقتباس آرنولد با داستان اصلی شاهنامه و منابع در دسترس آرنولد، وجوه تفاوت و شباهت متمایز میان دو بوطیقای ادبی فارسی و انگلیسی در پرتوِ نظریۀ نظامگان بحث و فحص می‌شود. به‌نظر می‌رسد اقتباس آرنولد توانسته از منظر دگرنویسی و نوآفرینی خلاقانۀ آرنولد و با لحاظ کردن ویژگی‌هایی بوطیقایی سنن ادبی مغرب‌زمین، به جایگاه آثار برتر در نظامگان ادبی این عصر ارتقا یابد.

A Study of The Position of Arnold’s Adaption of Shahnameh’s Rustam & Sohrab in the English literary Poly-system of Victorian

This paper discusses the prominent position of Arnoldchr('39')s cultural adaptation of the compelling story of Rustam Sohrab in Shahnameh in the Victorian literary polysystem in England. According to the polysystem theory as proposed by EvenZohar, the translated literature can typically have primary /central and/or peripheral/marginal positions in the target culture, depending on whether the target culture is young, weak, or in crisis. Meantime, the faithful translation of Shahnameh seems to occupy the peripheral position in English translation, but Arnold rsquo;s adaptation has typically exceeded the adaptive effect and obtained the proper position in the literary polysystem of the Victorian. This paper aims to peruse how Arnoldchr('39')s cultural adaptation of Shahnameh rsquo;s passionate story has marked a primary position in the English literary poly system of the Victorian era. To this aim, Firstly, Arnoldchr('39')s position as an interpreter/adaptor is sketched out. Then, having compared Arnold rsquo;s adaptation with the primary sources to which Arnold has typically had access to become familiar with the Persian native story, mention is reasonably made of the marked differences between the two Persian and English literary poetics under the umbrella of polysystem theory as proposed by EvenZohar. Due to the innovative way (s) Arnold has uniquely adapted, recreated, and rewritten the native story with specific regard to the peculiar features of the literary tradition of the Western poetics, it seems that the local story of Shahnameh has found the prime position in the Western literary poetics of the Victorian.