نسبت‌های بیناهنری، بینامتونی و تطبیقی (مقارنه‌ای) در شعر «خواندیدنی»

»خواندیدنی « شعری است که با هنرهای تجسمی و گرافیک پیوندی جدانشدنی دارد. مهرداد فلاح، شاعر معاصر، به‌جای وجه بیانی/ گفتاری در این شعر، برآن بوده است وجه نوشتاری/ اجراییِ شعر را کانون توجه خود قرار دهد. این توجه ویژه که از نوعی هدفمندی یا نیتمندی بیرون می‌آید، درنهایت در خود شعر و فرم اجرامحورِ آن تجلی و بروز بیرونی می‌یابد. فلاح »خواندیدنی « را »کشف مجدد نوشتار و علائم نوشتاری « در شعر دانسته‌ است که در فرایند خواندن و دیدن شعر، به شعر »صحنه‌ای « تبدیل می‌شود. به عبارت دیگر، برهم‌کنش زبان و تصویر طی مناسباتی پیش‌اندیشیده، اجرای نهایی شعر را بر کاغذ یا صفحۀ نوری رقم می‌زند. فرض بنیادین مقالۀ حاضر این است که ایدۀ اولیۀ شعر »خواندیدنی « تحت تاثیر شعر جهانی و به‌ویژه شاعری همچون گیوم آپولینر بوده که به شکل نوشتاری شعر و هنرهایی همچون نقاشی و سبک کوبیسم توجهی ویژه داشته است. گذشته از این، اگر در شعر کلاسیک فارسی بنگریم، برخی از شگردهای شعر »خواندیدنی « در صنعت توشیح مسبوق به سابقه است. در این مقاله، نسبت‌های هنری، بینامتونیِ تاثیری و تطبیقی‌ای که منجر به شکل‌گیری ایدۀ شعر »خواندیدنی « در ذهن مهرداد فلاح گردیده، تحلیل و روشن شده است که فرایند خواندن و دیدن در هر دو قطب شاعر/ خواننده چگونه است و شعر در چه فرایندی خوانده و دیده (خواندیده) می‌شود.

Inter artistic, Intertexual and comparative ratios in Khandidani poetry

Khandidani [to be read and seen at the same time] is a kind of poetry that has an inseparable connection with visual arts. Mehrdad Fallah, as an Iranian contemporary poet, has been focusing on the written /performative aspects of poetry rather than its spoken aspects, which is manifested in the form and structure of his poems. Fallah introduces Khandidani as ldquo;rediscovering writing and writing symbols rsquo; rsquo; which converts to lsquo; rsquo;stage poetry rdquo; in the process of reading and seeing the poem. The primary assumption of the current paper was that the initial idea of Khandidani was formed under the influence of the world literature, and in particular Guillaume Apollinaire, who was mainly interested in the written form of the poem, painting and cubism. It should be mentioned that there are also instances in classical Persian poetry which utilized some of the techniques that Fallah employed in his poetry. In the current paper, the interartistic, intertextual and comparative basis of such poetry was studied. Moreover, it was clarified that how the poem is read and seen on both sides of the poet/ reader dichotomy.