بررسی اثباتی زاویۀ خیال در تشبیهات حروفی شعر سبک خراسانی

بسامد ها متغیر هایی تعیین کننده در دانش سبک شناسی هستند و به کار گیری روش های تحلیل آماری در ارزیابی بسامد ها نتایج سبک شناختی سنجیده تری را به همراه خواهد داشت. آمار توصیفی نمی تواند کمیّت های پر نوسان و دارای رفتار نا منظم را به روشنی تبیین کند. از همین روی روش های آمار استنباطی در نتیجه گیری از متغیر های کمّی نا متوالی بسیار سودمند خواهد بود. سبک شناسی مرتبط با تحلیل های رایانه ای را سبک سنجی می نامند که در حوزۀ زبان فارسی چندان رایج نبوده است. در این مقاله، نویسنده بسته تر شدن زاویۀ خیال در چهار گونۀ ساختمان تشبیه را به ترتیب از 1 تا 4 درجه بندی کرده و سپس رابطۀ میان فشرده تر شدن زاویۀ خیال با بسامد تشبیهات حروفی را در دیوان دوازده تن از شاعران شاخص سبک خراسانی در گذر زمان ارزیابی کرده است. از آنجا که بسامد گونه های تشبیهات حروفی از لحاظ ساختمان و فشرده شدن زاویۀ خیال در ساختمان این دست تشبیهات رفتار سبکی مشخصی را نشان نمی دهد، با استفاده از ضریب هم‌بستگی پیرسون در نرم افزار رایانه ای spss به تحلیل استنباطی آمار ها پرداخته شده است. با توجه به نتایج کمّی برآمده از این نرم افزار که گویای ضریب هم‌بستگی 374/. و سطح معناداری 626/. است و مقایسه این اعداد با شاخص های تعریف‌شده برای ضریب هم‌بستگی (1+ و 1) و سطح قراردادی معناداری، رابطه مثبت و مستقیم میان متغیرها (نازک تر شدن خیال و فشردگی زاویه تشبیه با بسامد تشبیهات حروفی) تایید می شود. به زبان سبک شناسی، یعنی فشرده تر شدن زاویه تشبیه در سبک خراسانی به‌معنای افزایش بسامد تشبیهات حروفی دارای ساختمان بسته تر بوده و این رخداد سبکی از هنجار های مسلط بر سبک دوره پیروی کرده است.

The Analysis of Imagination in the Literal Similes of the Khorasani Style Poetry

The stylistics deals with studying repetitions, and so employing the statistical analyses in stylistic evaluations proved to be useful in studying the frequencies. Whereas the descriptive statistics cannot always explain the stylistic fluctuations, using inferential statistics theories in evaluating stylistic phenomena will bear a scientific accuracy. ldquo;Stylometry rdquo; is the term that has been coined for studying stylistics with the use of computer. In the present article, the author tried to evaluate imagination in the construction of simile in Khorasani style. In doing so, the books of twelve eminent poets of Khorasani style were studied diachronically and the relation of literal similes and imagination was examined. To analyze the data, the author adapted an inferential approach and calculated the Pearson Correlation Coefficient. The results showed that the correlation coefficient was 0 /374 and the significance level was 0/626 and therefore it could be said that there is a positive and direct relationship between variables. In stylistics terms, it means that the more compressed the angle of simile in Khorasani style, the more frequent literal similes would be, which is in line with the dominant norms of Khorasani Style.