نگاهی به کاربرد نادرست و مکانیکی نظریۀ ریخت شناسی پراپ در متون ادب فارسی

ساختارگرایی یکی از مهم ترین حوزه‌های نظریۀ ادبی مدرن محسوب می‌شود که در شکل‌گیری موضوعات جدید، تبیین مشابهت و همسانی، و قابلیت تحلیل متون ادب فارسی از الگوهای استاندارد جهانی سهمی اثرگذار داشته است. اقبال به نظریه های غربی و کاربرد الگوهای ریخت شناسی امروزه چنان مورد توجه قرار گرفته که بسیاری از مقالات و تحقیقات ادبی با هدف روشن کردن زوایای پنهان متون و ارائۀ دستاوردهای نوین برپایۀ این نظریه ها تحلیل شده است و کمتر نقدی را می توان یافت که از کارکردهای ساختاری و ریخت شناسی بی بهره باشد. این مقاله با واکاوی مقالات علمی پژوهشی، به مطالعه رشد کیفی و کمّی پژوهش های ریخت شناسی در دهه های مختلف و بررسی ژانر ادبی آن‌ها پرداخته است و با سنجش میزان انطباق اصولی استفاده از این نظریه با شیوۀ علمی و استاندارد الگوی پراپ، آسیب های کاربرد این نظریه بر متون را همراه با شواهد، انتخاب نادرست نظریه، ساده سازی عناصر داستان، بی توجهی به هدف و بستر نظریه، تکرار روش، نارسایی و ضعف مقدمه و نتیجه گیری بی ارتباط معرفی کرده است.

Study of the Inappropriate and Mechanistic Applications of Vladimir Propp’s Morphology Theory in the Persian Literary Texts

Structuralism is one of the most important areas of the modern literary theory, which has contributed to the creation of new subjects, the evaluation of similarities and differences, and the possibility of the analysis of the Persian literary texts based on standard universal models. Recently, Western literary theories have been increasingly used in the analysis of many literary research studies in Iran, aiming to shed some light into the hidden aspect of literary works and provide new insights. And few studies have ever not used structural and morphological approaches in their literary analysis. Based on a review of the Persian literary morphological studies conducted in different decades, the present study aimed to analyze the growth of them qualitatively and quantitatively and also to analyze their literary genres. Further, it investigated the degree to which Propp rsquo;s morphology theory has been used in a standard scientific way in these texts. Finally it was concluded that the inappropriate and mechanistic applications of Propp rsquo;s morphology theory in the Persian literary texts have led to inappropriate theory selection, simplification story elements, disregarding the goal and context of the theory, repetition of the method, poor introduction, and unrelated conclusion.