«دو [یا چند]لایگی» در رمان‌های تمثیلی فارسی

در ادبیات داستانی معاصر رمان هایی هست که زمینۀ واقع گرایانه دارند؛ اما برخی از عناصر آن ها غیرواقعی است. این رمان ها ضمن شباهت هایی به حکایات تمثیلی، با قصه های تمثیلی در ادبیات کهن فارسی تفاوت های زیادی دارند. ویژگی های ساختاری و موقعیتی متمایزکنندۀ رمان های مذکور آن ها را از دیگر گونه های رمان جدا می کند؛ ازجمله دو[یا چند]لایگی معنایی، شناوری میان واقعیت و غیرواقعیت، تناسب با موقعیت های سیاسی و تاریخی و مانند آن. این ویژگی ها آن قدر هست که بتوان آن ها را در شمار یک زیرگونۀ ادبی رمان فارسی جای داد. مسالۀ این پژوهش بررسی عنصر مشترک »دولایگی « است. براین اساس از کاربرد شناسی بهره گرفته شده که به دلیل ویژگی های متناسب با فهم این رمان ها کارآمده بوده است. بنابراین ضمن تحلیل رمان های مذکور با توجه به چهار مولفۀ زمان، مکان، فرستنده و گیرنده، تاثیر رخدادهای تاریخیسیاسی در آفرینش این آثار بازگو شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد عنصر مشترک »دولایگی « در رمان های تمثیلی معاصر فارسی که در عین حال ویژگی متمایزکنندۀ آن ها از دیگر گونه های رمان است، ما را بر آن می دارد تا این رمان ها را ذیل یک زیرگونۀ ادبی قرار دهیم. نیز این گونه از رمان پدیده ای است نوظهور و همسو با نیازها و ضرورت های زندگی معاصر که با رخدادهای سیاسی ارتباط مستقیم دارند.

"Two [or more] layering" in Persian allegorical novels

AbstractIn the field of Persian contemporary fiction, there are novels with realistic context in which some of the elements are unrealistic. The structural feature of these novels distinguishes them from other types of novels. These features include double layered meaning , floating between reality and unreality , fitting with political and historical situations . These features are so much so these novels could be classified as a subgenre of the Persian fiction. The question of this study is analyzing the common element of double layering . So, the Pragmatics has been used, because it has been Practical for a better understanding of these novels. Politicalhistorical event effect has been said in creation of this work with analysis of said novels with attention to four characteristics of time, place, sender and reader.As a result, the common element of ldquo;multilayer rdquo; in contemporary Persian allegorical novels makes us classify these novels under a subgenre. This element also makes us distinguish allegorical novels from the other types of novel. This type of novel is also a modern phenomenon which is in conformity with the needs and necessities of modern life that are directly related to political events.