گونه‌شناسی نوآوری‌ های رسانه‌ای: بینش ‌های حاصل از یک مطالعه‌ اکتشافی

مفهوم و پدیده‌ نوآوری رسانه (media innovation) توجهاتی را در میان جامعه‌ دانشگاهی، محافل سیاسی و متصدیان حوزه نوآوری به خود جلب کرده است. با این ‌حال، هنوز هم به این پدیده چندان پرداخته نشده و به‌خوبی شناخته ‌شده نیست. این مقاله ابتدا چگونگی شکل‌گیری نوآوری رسانه‌ای را در ادبیات اقتصاد و مدیریت رسانه مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار می‌دهد، پس از آن مشخص می‌کند که این تحلیل استاندارد از نوآوری با توجه به دیدگاه سنّتی (کلاسیک) نوآوری از یک‌سو و شاخص‌های مشترک نوآوری از سوی دیگر تا چه اندازه می‌تواند در حوزه‌ رسانه‌ها کاربرد داشته باشد. بر اساس این تحلیل، مقاله مفهوم جدیدی از نوآوری رسانه‌ای پیشنهاد می‌دهد.به‌علاوه، تجزیه‌ و تحلیل شاخص‌های آماری برآمده از فعالیت‌های تحقیق و توسعه (r&d)، سه فرضیه را در رابطه با نوآوری رسانه‌ای مطرح می‌کند: 1. صنایع رسانه و محتوا (media and content industries (mcis)) بسیار کمتر از صنایع فناوری اطلاعات و ارتباطات (information and communication technology (ict))، نوآورانه هستند؛ 2. شاخص‌های آماری برآمده از فعالیت‌های تحقیق و توسعه، به ‌درستی نمی‌توانند نوآوری در صنایع رسانه و محتوا را اثبات کنند؛ 3. فعالیت‌های نوآورانه در رسانه‌ها و محتوا تا حد زیادی در بخش‌های دیگر، برای ‌مثال در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات، اتفاق می‌افتند. در حالی‌که شاخص‌های آماری فرضیه دوم را تایید می‌کنند، مصاحبه‌ محدود و تخصصی با نمایندگان برخی از رسانه ها در منطقه فلاندرز، یکی از ناحیه‌های کشور بلژیک، نشان داد که شواهدی در تایید فرضیه‌های نخست و سوم نیز وجود دارد. قبل از هر چیز نشان داده ‌شده است که انواع نوآوری تعریف‌شده در گونه‌شناسی ما در حوزه‌ رسانه نیز وجود دارند، اما اهمیت آنها یکسان نیست. به نظر می‌رسد مهم‌ترین نوع نوآوری از نقطه ‌نظر صنایع رسانه، نوآوری مربوط به محصول به‌ویژه در رابطه با تولیدات اصلی و هسته ای، برای مثال ایجاد انواع جدیدی از برنامه‌های تلویزیونی، و نوآوری در مدل کسب ‌و کار است. نوآوری در فناوری نیز در صنایع رسانه مطرح است، برای ‌مثال بررسی در مورد راه‌های جدید دسترسی به محتوا و ایجاد محتوای تعاملی نوعی از نوآوری در فناوری است اما این نوآوری از بخش‌هایی خارج از بخش رسانه برای ‌مثال تلویزیون‌های اچ‌دی (hd-tvs)، موتورهای جست‌وجو، نشئت می‌گیرند و در بهترین حالت، صنعت رسانه سعی دارد با این زمینه از فناوری که به‌سرعت در حال تغییر است؛ منطبق شود.