بررسی اتهام‌های وارده به مطبوعات از سال 1380 تا 1389 و تعیین مصادیق جرائم در محاکم قضایی ایران

صدور تقریبی بیش از چهارهزار رای مطبوعاتی در ایران، آن هم در عصری که عصر ارتباطات نام گرفته است، موضوعی است قابل بررسی تا بدانیم مطبوعات ایرانی ‌به‌واسطه کدام نوشتار، طرح یا کاریکاتور مجرم شناخته شده‌اند و با چه اتهام‌هایی در محکمة کیفری مقابل رئیس دادگاه و اعضای هیئت منصفه به دفاع از عملکرد خود پرداختند. بنابراین در این پژوهش با هدف بررسی اتهام‌ها وارده بر مطبوعات در سال‌های 1380 تا 1389 با روش تحلیل محتوا پرداخته‌ایم. به این منظور پروندة تمامی مطبوعاتی که در فاصلة بین سال‌های 1380 تا 1389 به دادگاه مطبوعات ارجاع شده‌اند مورد بررسی قرار داده‌ایم. با توجه به موضوع تحقیق مناسب‌ترین روش جهت پاسخ‌گویی به سوالات تحقیق روش تحلیل محتوا است. در این پژوهش، کلیه مطبوعاتی که طی سال های 1380 تا 1389 مورد اتهام قرار گرفته اند، اتهام‌های واره بر آنها، شاکی، رای صادره و ... جزء واحد تحلیل هستند. هر کدام از لحاظ گویه‌های مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که در مجموع طی این دوره 816 پرونده که مربوط به 428 نشریه بوده در دادگاه‌های مطبوعات مورد رسیدگی قرار گرفته است. پنج نشریه‌ای که بیشتر از سایر نشریات مورد اتهام قرار گرفته‌اند به ترتیب روزنامة ایران، همشهری، کیهان، جام‌جم و صدای ارومیه بوده است. همچنین بیشترین پرونده‌های مطبوعاتی مربوط به سال 1385 بوده و بیشترین اتهام‌ها نشر اکاذیب، توهین و افترا، پخش شایعات و مطالب خلاف‌واقع، اشاعه فحشا و منکرات و انتشار عکس‌ها و مطالب خلاف عفت عمومی و تخلف مطبوعاتی (عدم انتشار ظرف مهلت مقرر قانونی) بوده است. همچنین مجموعاً 114 نشریه در این ده سال لغو امتیاز و یا به صورت موقت توقیف شدند. (در این سال ها 67 نشریه لغو امتیاز و 47 نشریه نیز به‌صورت موقت توقیف شدند.)