فراگشتی در طراحی رسانه از‌چاپ تا وب با تاکید بر نظریه گشتالت

قواعد صفحه‌آرایی را بستر و محمل مورد نظر معین می‌کند. برای مثال، صفحه‌آرایی یک کتاب با قطع سلطانی، که برای خوانده‌شدن باید بر روی رحل قرار می‌گرفت، با کتابی با قطع جانمازی یا قطع بغلی (جیبی) که به‌سادگی در دست جا می‌گرفت؛ بسیار متفاوت بود. چشم مخاطب هنگامی‌که مقابل رحل نشسته و کتابی با قطع سلطانی در مقابل اوست ناگزیر به نیمه پایینی صفحه که به چشمش نزدیک‌تر است، مسلط است، و این نکته ظریف از دید کتاب‌آرایی سنّتی ما مخفی نبوده و چیدمان عناصر صفحه مانند خوشنویسی و تذهیب و نگارگری را در کتاب‌هایی که بر رحل خوانده می‌شدند را متناسب با زاویه دید و موقعیت خواننده کتاب نسبت به پهنای صفحه، تنظیم می‌کردند. کمااینکه چیدمان عناصر صفحه در قطع جانمازی نیز متناسب با ابعاد کوچک و اینکه با یک نظر، پهنای صفحه تماماً به چشم می‌رسید، تنظیم می‌شد. همین نکته، هم‌اینک در تفاوت میان صفحه‌آرایی رسانه‌های چاپی و رسانه‌های الکترونیکی، البته با تفاوت بسیار فاحش‌تر نیز قابل بررسی است. به این معنا که در رسانه‌های وب، صفحات بر روی نمایشگر ظاهر شده و با نور رویت می‌شوند و اقتضایات زیباشناسانه به کل متفاوتی با رسانه‌های کاغذی و چاپی دارند. اهمیت صفحه‌آرایی از نظر ارتباط پیچیده آن با مخاطب جای بررسی فراوان دارد، که در این نوشتار می‌کوشیم به آن بپردازیم.