نقش و کارکرد رسانه با تاکید بر اینترنت در تحولات جهان عرب

در عصر جهانی ‌شدن، فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی به‌طور گسترده رشد و توسعه یافته و جهان را با حجم وسیعی از اطلاعات و داده‌های گوناگون و متنوع روبه‌رو ساخته است. در میان رسانه‌های گروهی، اینترنت و شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های تلویزیونی بسیار پرظهور و اثرگذار بوده‌اند. جهان عرب نیز به‌رغم پیشرفت‌های اینترنتی و تلویزیونی و از جمله احداث و تاسیس شهرک‌های رسانه‌ای در کشورهای امارات متحده عربی، بحرین و... و رفع برخی موانع عینی و ذهنی که تا به حال داشته، هنوز نیاز دارد تا ضمن اصلاح زیرساخت‌های متناسب با تحولات جدید، گام‌های بلندتری را برای رسیدن به نقطه مطلوب بردارد. در این مقاله سعی می‌شود ضمن تبیین جایگاه و نقش رسانه و اینترنت در کشورهای عربی، مهم‌ترین موانع و چالش‌های فراروی جهان عرب بررسی شود. بی‌شک امواج وسیع اطلاعات و تبلیغات از طریق بزرگراه‌های ارتباطی و شبکه‌های متعدد فضایی غربی ضمن آنکه حامل و حاوی مطالب مفید و اطلاعات ارزشمند علمی است، به طور قطع، تبلیغاتی منفی و مخرب، آموزش‌های سکولاریستی و غیراخلاقی و اندیشه‌های مخدر اسلام‌ستیزی و استعماری را نیز به‌همراه خواهد داشت. لذا جهان در حال توسعه و از جمله دنیای عرب باید با احتیاط و آمادگی کامل ضمن اخذ جوانب مثبت و مفید وجوه فرهنگی و اطلاعات و دانش تخصصی غرب به دفع جوانب منفی، غیراخلاقی و مفاهیم بیگانه که امروزه به ”تهاجم فرهنگی غرب“ تعبیر می‌شود، بپردازد.به دلیل نیاز روزافزون بشر به همکاری، تعاون و مبادلات علمی و فرهنگی، باید با دنیا و از جمله جهان غرب ارتباط داشت و تعاملات دوسویه و البته متوازن و متعادلی برقرار کرد. علاوه بر این، امروزه به دلیل ظهور پدیده جهانی‌شدن و ماهیت ارتباطات نوین، تقریباً مرزهای بین‌المللی برداشته شده و افکار و اندیشه‌های بیگانگان از طریق کانال‌های مجازی و رسانه‌ای نه‌ تنها قلمرو کشورها را درنوردیده بلکه به حریم خانه‌ها نیز راه یافته است؛ در عین حال، این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که فناوری اطلاعات راه را برای ارایه اندیشه‌ها و طرح دیدگاه‌ها و آرای نخبگان فراهم کرده است؛ بنابراین، اکنون فرصت مناسبی برای انطباق‌پذیری فرهنگی پدید آمده که دولت‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از این فرصت، ضمن برنامه‌ریزی مناسب و آموزش‌های لازم و نیز بهره‌گیری از دیدگاه‌های نخبگان بومی با تهاجم فرهنگی مقابله کنند.