شناسایی مضامین شایعه ‌ها و اخبار جعلی شبکه ‌های اجتماعی با موضوع کووید 19

هدف از این پژوهش که با روش تحلیل مضمون و محتوای کمی انجام شده شناسایی پیام‌های آشکار و پنهان اینفودمی کرونا (با موضوع شایعه‌ها و اخبار جعلی) منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی (واتس‌اپ و تلگرام) در سال 1400 در ایران است. بر اساس یافته‌های این پژوهش در محتوای اینفودمی کرونا در این شبکه‌های اجتماعی ایران پنج مضمون فراگیر شناسایی‌شده که عبارت‌اند از: 1. برتری‌جویی ملی؛ 2. سوگیری رسانه‌ای علیه کشورها؛ 3. کروناهراسی؛ 4. عادی‌انگاری و تزریق امید؛ 5. گفتمان‌های مرتبط با دین و سنت. بیشتر شایعه‌ها و اخبار جعلی (44 درصد کل جامعه نمونه) در دسته سوگیری رسانه‌ای علیه کشورها جای می‌گیرند که 72 درصد از محتوای این بخش علیه کشور ایران بوده است. در مجموع 225 خبر جعلی و شایعه مورد بررسی قرار گرفته است. در طبقه‌بندی دیگری به‌لحاظ موضوعی 1/43 درصد شایعه‌ها و اخبار جعلی کرونایی سیاسی بوده‌اند. تجربه شیوع کووید 19 در دورانی که سیاست رسانه‌ای شده است، نشان داد که چگونه رقابت‌های سیاسی با تکیه بر نمادسازی‌ها و معنابخشی‌های کاذب و تولید و توزیع خبر جعلی، به عرصه رسانه‌های اجتماعی کشیده می‌شوند. تولیدکنندگان خبر جعلی به‌صورت تعمدی و توزیع‌کنندگان به‌شکل خواسته یا ناخواسته در این رقابت مشارکت دارند.

identifying the themes of rumors and fake news on social networks related to covid 19

the purpose of this research, which was carried out using quantitative content and theme analysis, is to identify the overt and covert messages of corona infodemia (on rumors and fake news) published on social networks (whatsapp and telegram) in 1400 in iran. based on the findings of this research, five overarching themes have been identified in the corona infodemic content in these social networks, which are:seeking national superiority;media bias against countries;coronaphobia;normalizing and injecting hope;discourses related to religion and tradition. most of the rumors and fake news (44% of the total sample population) are placed in the media bias against countries category, where 72% of the content of this section was against iran. a total of 225 fake news and rumors have been investigated. in another classification, 43.1% of fake corona news and rumors were political. the experience of the spread of covid-19 in an era when politics has become a media, showed how political competitions rely on false symbols and meanings and the production and distribution of fake news, are drawn to the arena of social media. producers of fake news intentionally and distributors participate in this competition willingly or unwillingly.