امکان تحقق حوزه عمومی در برنامه معرفتی تلویزیون جمهوری اسلامی ایران

متون معرفتی از موقعیت‌ های رسانه‌ای هستند که در چارچوب آن‌ها نحوه دسترسی گفتمان‌‌ها در رسانه، واکاوی می‌شود. در این مقاله، با تمرکز بر متون معرفتی تلویزیون جمهوری اسلامی، تلاش شده است، فرایند تثبیت و بازتولید گفتمان مسلط، به شیوه‌ای نظام‌مند بررسی شود، تا مشخص شود این گفتمان با چه راهبردی‌هایی مشروعیت و مقبولیت خود را کسب می‌کند. بدین منظور، مجله تصویری زاویه که از برنامه‌های صداوسیما در حوزه علوم‌ انسانی محسوب می‌شود؛ به‌عنوان نمونه موردی پژوهش، انتخاب و با روش تحلیل گفتمان انتقادی 44 قسمت از آن، طی سال‌های 1397 تا شهریور 1400، بررسی شده است. طبق نتایج این پژوهش، این برنامه، در لایه‌های مستتر، با مرکزیت قرار دادن دال‌محوری اسلام‌ ناب محمدی، با راهبرد‌های گفتمانی همچون غیریت‌مندی، بازتولید خود و دیگری، مداخله هژمونیک، برچسب‌زنی، آلوده‌انگاری و ... از نظام فکری گفتمان‌های معارض، شالوده‌شکنی می‌کند. طبق نتایج، این برنامه در لایه‌‌های سطحی، داعیه یاری‌رسانی به حوزه عمومی را مطرح می‌سازد؛ اما با مطالعه نظام‌مند مشخص شد منازعات گفتمانی صورت‌بندی شده؛ نه در جهت تشکیل حوزه عمومی، بلکه فقط در جهت تثبیت گفتمانی است و این برنامه نسخه تقلیل‌یافته‌ای از حوزه عمومی را به نمایش می‌گذارد که در ورای آن، اهداف گفتمانی مستتر است.

possibility of realizing the public sphere in the epistemological program of the islamic republic of iran tv

epistemological texts are media situations in which the access of discourses in the media is analyzed. in this article, by focusing on the epistemological texts of the iri television, an attempt has been made to examine the process of stabilization and reproduction of the dominant discourse in a systematic way, in order to determine with what strategies this discourse gains its legitimacy and acceptability.   for this purpose, zawiya video magazine, which is considered one of the radio programs in the field of humanities was selected as case sample of the research and 44 parts of the program were selected and analyzed with critical discourse analysis method, during the years 2018 to september 2021. according to the results of this research, this program, in hidden layers, with centralization of the central signifier of pure muhammadan islam, with discourse strategies such as alienation, reproduction of self and other, hegemonic intervention, labeling, contamination and... destroys the foundation of the intellectual system of opposing discourses. according to the results, this program raises the demand of helping the public sphere in the superficial layers; but with a systematic study, it became clear that the discursive conflicts are formulated; it is not in the direction of forming a public domain, but simply in the direction of stabilizing the discourse, and this program displays a reduced version of the public domain, behind which the discourse goals are hidden.