تحلیل نقش وابستگی سیاسی رسانه‌های ایرانی بر بازنمایی عملکرد آنها در شرایط آغازین شیوع ویروس کرونا

یکی از ایده‌های رایج برای ارتباطات بحران این است که اجماع رسانه‌ها بر نقش دولت موجب همدلی مردم با دولت شده و به دولت در پیشبرد کنترل بحران کمک می‌کند. با توجه به نقش کلیدی این موضوع در شرایط آغاز بحران، مقاله حاضر نقش وابستگی سیاسی خبرگزاری‌های ایرانی را در بازنمایی عملکرد دولت در شرایط بحران همه‌گیری کووید 19، طی هفت‌ماهه نخست شیوع این بیماری مطالعه می‌کند. برای این منظور چارچوب مفهومی مبتنی بر سه مدل رابطه دولت و رسانه یعنی هژمونی، پروپاگاندا، و مشخص‌سازی تنظیم شده است. همچنین رویکرد کیفی و روش تحلیل چارچوب استقرایی برای تحلیل 794 خبر استفاده شده که از دو خبرگزاری نزدیک به اصلاح‌طلبان یعنی ایرنا و ایلنا، و دو خبرگزاری وابسته به اصول‌گرایان یعنی فارس و مهر انتخاب شده‌اند. یافته‌ها ضمن نشان دادن روند کاهشی تولید اخبار مرتبط با ویروس کرونا در بازه مورد مطالعه، نشان می‌دهند که سه خبرگزاری ایرنا، مهر و فارس از چارچوب کرونای تهدیدآمیز اما مهارپذیر با پیشگیری و حمایت دولت استفاده کرده‌اند. همه خبرگزاری‌ها، چارچوب انتقاد از دولت را به کار گرفته‌اند، ولی ایلنا برخلاف سایر خبرگزاری‌ها هرگز از چارچوب حمایت از دولت استفاده نکرده است. نتایج نشان می‌دهند که در خیز اول ویروس کرونا، همه خبرگزاری‌ها مبتنی بر مدل هژمونیک عمل کرده‌اند و روی موضوع‌های مهمی چون مدیریت‌پذیر بودن ویروس کرونا و شرایط ناشی از همه‌‌گیری آن با هم توافق داشته‌اند. اما طی خیز دوم، شاهد عدم توافق بین خبرگزاری‌ها هستیم، به ‌طوری ‌که خبرگزاری مهر رویکرد هژمونیک و سایر خبرگزاری‌ها رویکرد مشخص‌سازی را برگزیده‌اند.

analyzing the role of iranian media’s political affiliation on representation of their performance in the early stages of the corona disease

one of the common ideas for crisis communication is that the media consensus on the role of the government causes people to sympathize with the government and helps the government to control the crisis. in order to investigate the functioning of the media at the beginning of the crisis, the present article studies the role of political affiliation of iranian news agencies in the representation of the government during the crisis of the covid-19 pandemic in the first seven months of the outbreak of this disease. for this purpose, a conceptual framework based on three models of the relationship between government and media, i.e. hegemony, propaganda, and indexing has been set. also, the qualitative approach and the inductive framework analysis method were used to analyze 794 news items that were selected from two news agencies affiliated with the reformists, namely irna and ilna, and two news agencies affiliated with fundamentalists, namely fars and mehr. the findings, while showing the decreasing trend of production of corona virus related news in the studied period, show that the three news agencies, irna, mehr and fars, have used the frame of “the threatening but controllable corona virus with the prevention and support of the government”. all news agencies have used the frame of “criticizing the government, but unlike other news agencies, ilna has never used the framework of supporting the government. the results show that during the first covid-19 wave, all news agencies acted based on the hegemonic model and they have agreed on important issues such as the manageability of the corona virus and the conditions caused by pandemic. but during the second wave, we see a lack of agreement between news agencies. so that mehr news agency has chosen the hegemonic approach and other news agencies have chosen the indexing approach.