راهبردهای ارتقای شفافیت در رسانه‌های ایران

در دنیای امروز، شفافیت فعالیت و عملکرد، یکی از شاخص‌های اصلی سازمان‌ها و دولت‌های دموکراتیک و مردم‌سالار در جلب اعتماد و مشروعیت عمومی است. بر همین اساس پژوهش حاضر، با هدف شناسایی راهبردهای ارتقای شفافیت در رسانه‌های ایران انجام شد. بدین منظور تعداد 48 نفر از مدیران، متخصصان و استادان علوم ارتباطات، رسانه، جامعه‌شناسی و حقوق با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق، مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته بود و انجام مصاحبه‌ها تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از فرایند کدگذاری گلیزری استفاده شد. بر این اساس پس از تلخیص مصاحبه‌ها، در کدگذاری باز 145 کد، در کدگذاری انتخابی 36  کد و در کدگذاری نظری تعداد 14 کد و مقوله اصلی به دست آمد. همچنین، برای تایید اعتبار یافته‌ها از تکنیک کنترل اعضا و برای تایید پایایی از نظرهای اعضای کمیته راهنما استفاده شد. یافته‌ها شامل ایجاد جریان آزاد اطلاعات؛ ارتقای آزادی رسانه‌ها نزد حاکمیت؛ تشکیل سازمان نظام رسانه‌ای؛ تقویت رسانه‌های کنشگر مستقل و تخصصی؛ تقویت نهادهای مدنی؛ آموزش و تربیت نیروهای رسانه‌ای؛ ارائه آموزش‌های رسانه‌ای به مدیران سازمان‌ها و روابط عمومی‌ها؛ اجرای طرح تربیت رسانه‌ای عمومی؛ تدوین نظام جامع شفافیت رسانه‌ای؛ ارتقای فرهنگ مطالبه‌گری و نقدپذیری؛ قالب‌شناسی و مخاطب‌شناسی رسانه‌ای؛ اعتباربخشی رسانه‌ای؛ آینده‌پژوهی رسانه‌ای؛ تامین زیرساخت‌های فناورانه رسانه‌ای بود. یافته‌ها نشان داد برای ارتقای شفافیت در رسانه‌های ایران، به‌ کارگیری این راهبردها در سطح خرد و کلان نظام رسانه‌ای کشور، امری ضروری است.

strategies to promote transparency in iranian media

democratic organizations and governments in gaining public trust and legitimacy. based on this, the current research was carried out with the aim of identifying strategies for promoting transparency in iranian media. for this purpose, 48 managers, specialists and professors of communication sciences, media, sociology and law were selected using purposeful sampling and studied with qualitative content analysis method with inductive approach. the research tool was a semi-structured in-depth interview and the interviews continued until information saturation.  glasser coding was used for data analysis. after summarizing the interviews, 145 codes were obtained in open coding, 36 codes in selective coding, and 14 codes and main categories in theoretical coding. also, member control technique was used to confirm the validity of the findings and the opinions of the steering committee members were used to confirm the reliability. the findings include creating a free flow of information; promotion of media freedom to the government; formation of the media system organization; strengthening independent and specialized activist media; strengthening civil institutions; education and training of media forces; providing media training to managers of organizations and public relations; implementation of public media education plan; developing a comprehensive media transparency system; promoting the culture of demand and criticism; media stylistics and audience studies; media accreditation; media future studies; it was the provision of technological media infrastructure. the findings showed that in order to promote transparency in iranian media, it is necessary to apply strategies at the micro and macro levels of the country’s media system.