راهکارهای مقابله با اخبار جعلی در سازمان های خبری و رسانه‌ای ایران

گسترش و نفوذ روز‌افزون رسانه‌های اجتماعی، در کنار فرصت‌هایی نظیر تسهیل فرایند ارتباطات و گردش سریع اطلاعات، تهدیدهای قابل ‌توجهی را نیز به همراه داشته است. یکی از این تهدیدهای مهم، به اجماع متخصصان این حوزه در سراسر جهان، تولید و انتشار خبرهای جعلی است. دولت‌های رقیب، عناصر معارض و اپوزیسیون، افراد سودجو و مغرض و حتی سازمان‌های رقیب، با اطلاع از این ظرفیت، اقدام به تحریف و واژگون‌سازی حقایق در فضای مجازی جوامع و کشورهای هدف در مقیاس وسیع کرده و افکار عمومی را در جهت اهداف خویش و عمدتاً در تقابل با دولت‌هایشان بسیج می‌کنند؛ این فرایند حقیقت‌زدایی گسترده از فضای اطلاع‌رسانی جوامع، موجی از آسیب‌ها و نگرانی‌ها را در سراسر جهان ایجاد کرده است. شکل‌گیری این نگرانی‌ها باعث گشودن مسیر جدیدی از تحقیق‌ها برای مهار به‌هنگام و کاهش اثرهای مخرب اخبار جعلی بر افکار عمومی شده است. در این شرایط سازمان‌های خبری علاوه بر نقش سنتی خود در خبررسانی، وظیفۀ جدید مقابله با اطلاعات غلط برخط و خبرهای جعلی را بر عهده دارند. از این‌رو، مقاله حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای مقابله با خبر جعلی برای سازمان‌های خبری حرفه‌ای با تاکید بر کشور ایران، در چنین زیست‌بوم اطلاعاتی تالیف شده است.برای دستیابی به این هدف، علاوه بر مطالعه کتابخانه‌ای گسترده در منابع جهانی و دسته‌بندی مفاد آن‌ها، با 18 نفر از متخصصان حوزه خبر و رسانه ایرانی، که با شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبه عمیق شد و سپس با تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مضمون راهکارهایی به دست آمد؛ راهکارهای به‌دست‌آمده در قالب شش مرحله شامل اقدامات پیشگیرانه، پایش،  آستانه، تصمیم، واکنش و مرحلۀ ثبت تجربه و دانش معرفی ‌شد. در مجموع، برای پاسخ به سئوال‌های پژوهش، 6 مضمون فراگیر، 20 مضمون سازمان‌یافتۀ اصلی، 11 مضمون سازمان‌یافتۀ فرعی و 91 مضمون پایه، یافته و در این مقاله ارائه شد. سازمان‌های خبری به‌خصوص در محیط رسانه‌ای ایران، قادرند با اتکا به یافته‌های پیشنهادی این پژوهش، طراحی فرایند و طی مراحل احصاشده به مقابله با خبرهای جعلی بپردازند.

The solutions of combating with fake news in Iranian media and news organizations

The expansion of social media besides opportunities such as simplification of the communication process and rapid dissemination of information have significant threats. One of these important threats is the creation and distribution of fake news. Competitor governments, Opponents, and profiteers with knowledge of this Capacity by creating fake news acting to distort facts in cyberspace of target countries and mobilize people in the direction of their goals or confrontation with governments. This antitruth of communities has caused a surge of harms and concerns around the world. The formation of these concerns opened up a new direction of research for timely identification and containment of fake news, and mitigation of its widespread impact on public opinion. In these conditions, news organizations besides the informing role, have the new duty of combating online harmful information and fake news. Therefore, this study was done with access to solutions for combat with fake news for news organizations. we presented solutions for combating fake news in five steps including preventive measures, monitoring, decisionmaking, reaction, and the recording of experience and knowledge. In order to answer the questions of the research, 6 comprehensive themes, 20 main organized themes, 11 suborganized themes, and 91 basic themes were presented. The news organizations are able to rely on the results of this research by the design process and propose steps to combat fake news.