کاربرد برهان سبر و تقسیم در تعیین سبب مُجمل خسارت (مطالعه موردی پرونده هموفیلی‌ها)

سبر و تقسیم روشی است که فقها برای رسیدن به علت در قیاس مستنبط العله استفاده می کنند. از آنجا که نتیجه این روش افاده ظن می کند و نه افاده علم، لذا تقریباً محجور مانده است. از طرفی در بین شاخه های مختلف علم حقوق، مسوولیت مدنی دارای انعطاف پذیری بالایی بوده و برای ایجاد آن همیشه نیازمند علم قطعی نیستیم. این ویژگی در مواردی همچون تعیین سبب از بین اسباب احتمالی نمود بیشتری دارد، زیرا اگر ایجاد مسوولیت را منوط به علم کنیم، ممکن است بسیاری پرونده های مسوولیت مدنی در تسلسل و توالی اسباب محدود شود و بسیاری از این گونه خسارات جبران نشده باقی مانند. برهان سبر و تقسیم می تواند در این خصوص به یاری شخص زیان دیده بشتابد. مشابه این روش در حقوق کشور فرانسه نیز تحت عنوان برهان اثبات از راه حذف در مسوولیت مدنی به کار گرفته شده است. همچنین استفاده از این شیوه در ایران و فرانسه برای تشخیص سبب در پرونده مشهور خون های آلوده دارای سابقه است. به نظر می رسد سبر و تقسیم به عنوان برهانی کاربردی در این مقوله دارای کارایی قابل توجهی است، زیرا در تعیین سبب به دنبال عاملی هستیم که بیشترین احتمال را برای زیان بار بودن داشته باشد.