حقوق و اخلاق در روان‌شناسی؛ از تدوین کدهای اخلاقی تا ضمانت اجرای قانونی

پاسخ به پرسش‎ها و مسایل پیچیده اخلاقی از جمله مباحثی است که روان‌شناسان در فعالیت های روزانه خود با آن روبرو هستند. بیشتر روان‌شناسان با هدف و آرزوی کمک به افراد تحت درمان و ارتقای آسایش و رفاه آنها به فعالیت حرفه ای می پردازند. می‎توان گفت که روان‌شناسان هرگز نمی خواهند به عمد مراجعین، دانشجویان، همکاران و دیگر افرادی که با آنها کار می کنند صدمه ای وارد شود؛ اما اینکه هرگزاشتباه روی نخواهد داد، تصور نادرستی است و همواره و در هر حرفه ای امکان اشتباه وجود دارد و روان‌شناسی هم از این لحاظ مستثنی نیست. روان‌شناسان به هنگام رویارویی با موارد چالش برانگیز اغلب گزینه دیگری ندارند، جز اینکه تصمیمی اخلاقی بگیرند. سردرگمی، فشار، خنثی‌سازی، بی تفاوتی، نگرانی، استدلال منطقی و خردمندانه گفتگو کردن جزو واکنش های عمومی به موارد دشواری است که در فعالیت های حرفه ای شاهد آن هستیم. حقوق و اخلاق حرفه ای معیار درستی و نادرستی اعمال و رفتاری است که افراد جامعه آنرا انجام می دهند و یا از اتمام آن اجتناب می ورزند؛ تدوین کدهای اخلاقی اصول راهنمای حرکت در این مسیر و تصویب قوانین و مقررات حاکم بر موضوع تبیین‌کننده ضمانت اجرای حقوقی آنست. ازاین‌رو با تمسک به قواعد حقوقی و موازین اخلاقی می توان به نظم و انتظام حاکم بر حرفه روان‌شناسی دست یافت. هدف از نگارش این مقاله این است که پژوهشگران خود را با دانش و بینشی آشنا سازند تابا دیدگاهی مثبت و سازنده بتوانند نارسایی های اخلاقی را مدیریت نمایند و با دلسوزی تمام و احساس مسوولیت برای رفاه و آسایش مراجعین خود تلاش نمایند و با آنها رفتاری انسانی و بشردوستانه داشته باشند.