نگاهی تحلیلی به مبانی فسخ ازدواج ناشی از بیماری‌ها

فسخ ازدواج عمل حقوقی یک‌جانبه‌ای است که به موجب آن یکی از طرفین به صورت ارادی به هستی حقوقی عقد ازدواج پایان می‌دهد. قانون مدنی به تبعیت از نظر مشهور فقیهان در صورت وجود عیوب قرن، جذام، برص، افضا، زمین‌گیری و نابینایی از هر دو چشم در زن، به مرد و حقّ فسخ ازدواج و در صورت وجود عیوب جبّ، خِصا و عنن در مرد، به زن حق این فسخ را داده است. امروزه برخی از این بیماری‌ها قابلیت درمان یافته‌اند و با توجه به فلسفه و مبانی فسخ ازدواج، دلیلی بر آن به سبب این عیوب موجود نیست اما به رغم پیشرفت‌هایی که در علم پزشکی حاصل شده است هر روز شاهد بیماری‌های مسری و خطرناک‌تر از عیوب مصّرح در قانون مانند ایدز، هپاتیت b و سیفلیس هستیم که بنابر نظر متخصّصان این حرفه درمان قطعی برای این بیماری‌ها یافت نشده است. به نظر می‌رسد مهم‌ترین فلسفه‌ی فسخ ازدواج مشروع به سبب بیماری‌، جلوگیری از ضرر و حرج است که مطابق قواعد فقهیِ «لاضرر» و «لاحرج»، نباید هیچ‌گونه ضرر و حرجی به کسی وارد آید. با استمداد از این مبانی می‌توان گفت که قانون‌گذار تنها از باب تمثیل به ذکر بیماری‌های موجب فسخ ازدواج پرداخته است و نیز قایل به توسعه‌ی عیوب مصّرح موجب فسخ ازدواج شد. با اتخاذ این راهکار شاید بتوان گفت که بر طبق قواعد فقهیِ «لاضرر» و «لاحرج» بین زن و مرد در استفاده از حق فسخ ازدواج تفاوت نیست و به هر دو طرف می‌توان در صورت وجود عیوب و بیماری‌های مسری و خطرناک، حق فسخ ازدواج داد.