تفویت فرصت بهبودی بیمار و ایجاد خطر ناروا و تحقق یافته در پرتو مطالعه تطبیقی

با مداقه در ماهیت و مبنای مسوولیت مدنی حرف پزشکی درمی‌یابیم که اگرچه فقها به صراحت نظریه از دست دادن فرصت بهبودی یا شفای بیمار را مطرح و بررسی نکرده‌اند، ولی از فحوای عبارات آن‌ها در خصوص مفهوم ضرر و معیار عرفی که برای سنجش امر ضرری پیش‌بینی کرده‌اند، این امر به وضوح هویداست و با عنایت به این‌که در حال حاضر، عرف جامعه این قبیل فرصت‌ها را ارزشمند می‌داند و در نتیجه از دست دادن آن‌را نوعی ضرر تلقی می‌کند، بنابراین از منظر فقه اسلامی در این قبیل موارد، حرف پزشکی که سبب تفویت فرصت بهبودی بیماران خود شوند، از این حیث مسوولیت خواهند داشت و این مسوولیت ماهیتاً منصرف از مسوولیت ناشی از مرگ یا معلولیت یا تشدید بیماری و امثال آن می‌باشد. در حقوق کشورهای اسلامی، نظام حقوقی کامن‌لا و خصوصاً در نظام حقوقی فرانسه، این نظریه را در حقوق پزشکی به نحوی گسترده قابل اعمال می‌دانند و بر مبنای آن آرای متعددی صادر شده است؛ به طوری‌که یکی از مباحث بحث بر‌انگیز مسوولیت مدنی در زمینه رابطه سببیت و مسلم بودن ضرر در این قبیل موارد بوده است. در حقوق موضوعه ایران به نظر می‌‌رسد این نظریه در مسیولیت مدنی حرف پزشکی، صرف‌نظر از این‌که آن‌را فرصت از دست رفته یا ایجاد خطر ناروا و تحقق یافته بدانیم، قابلیت اجرا دارد و با اصول کلی حقوقی و احکام مذهبی نیز مغایرتی ندارد.