مفهوم و ماهیت فقهی، حقوقی خون و فرآورده‌های خونی

زمینه و هدف: از دیرباز که در دانش پزشکی، شناسایی بیماری‌ها و روش تشخیص و بهبود و چگونگی پیش‌گیری از آن ها را به انسان می‌آموزد شاید هیچ موضوعی مبهم‌تر از درک خون نبوده است. خون انسان به عنوان یک ماده حیاتی که نیازهای ضروری همه بافت‌ها و اعضای بدن‌ به‌ وسیله‌ آن ‌تامین ‌می‌شود در مقایسه با سایر اعضاء بدن دارای ویژگی‌های خاص و متمایزی است و بدین جهت مورد توجه بشر و به طور خاص مورد نظر فقها، حقوق‌دانان و نظام‌های حقوقی داخلی و بین‌المللی قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: این تحقیق از نوع نظری بوده ‌و روش تحقیق به صورت اسنادی-کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی بوده است و نسبت به جنبه های حقوقی موضوع، تحلیلات لازم صورت گرفته است. یافته‌ها: با شناخت ماهیت فقهی و حقوقی این مایع حیاتی و همچنین فرآورده‌های آن می‌توان شناخت احکام دیگری از آن در زمینه مبانی و ماهیت طب انتقال خون اعم از مالیت، امکان و نحوه واگذاری خون، ارائه خدمات انتقال خون و همچنین مسئولیت‌های ناشی از آن، بالتبع، ابعاد مختلف آن به خصوص بُعد اخلاقی واگذاری خون به جهت سودآوری و در نتیجه کالاانگاری آن و آثار طب انتقال خون که مورد مناقشات فقهی و حقوقی فراوان قرار گرفته تسهیل نمود.ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. نتیجه‌گیری: خون و فراورده‌های خونی، بدون ایجاد نقصان خاصی در بدن که البته صرف‌نظر از بیماری‎‌های نوظهور احتمالی برای دهنده خون مدنظر است جداپذیر از شخص و قابل ذخیره می‌باشد که از این حیث احکام حاکم بر مال منقول بر آن حاکم است. همچنین با عنایت به اینکه برای ترانسفوزیون خون و فرآورده‌های آن باید از وسایل مخصوص استفاده و آزمایشات خاصی صورت گیرد خون در زمره اموال قیمی قرار می‌گیرد؛ این امر مرتبط با نظم عمومی بوده و نمی‌توان در قراردادهای خصوصی همانند قراردادهای راجع به سایر اموال، ماهیت آن را مطابق اراده و تراضی طرفین، قرار داد و آن را مثلی قلمداد کرد.

Concept and Nature of Jurisprudence, Law of Blood and Blood Products

Background and Aim: For a long time, in medical science, it has taught people how to identify diseases and how to diagnose and cure them and how to prevent them perhaps nothing has been more ambiguous than understanding blood. Human blood, as a vital substance by which the essential needs of all tissues and organs of the body are met, has special and distinctive properties in comparison with other organs of the body and is therefore considered by human beings in particular jurists and domestic and international legal systems are located.Materials and Methods: This research is theoretical and the research method is documentarylibrary and descriptiveanalytical and the necessary analyzes have been done regarding the legal aspects of the subject.Results: By recognizing the jurisprudential and legal nature of this vital fluid and its products can be recognized other provisions of the principles and nature of blood transfusion medicine, including the capable of being owned, possibility and method of blood donation, blood transfusion services as well as the responsibilities arising from it, consequently, facilitated its various dimensions, especially the moral dimension of blood donation for profit and consequently its merchandising and the effects of blood transfusion medicine, which have been the subject of much jurisprudential and legal controversy. Ethical considerations: In the present study, while respecting the originality of the texts, honesty and trustworthiness have been observed.Conclusion: Blood and blood products can be separated from the person and stored without causing any special defects in the body, which, of course, regardless of the possible emerging diseases of the donor, which in this respect is governed by the rules governing movable property. Also, considering that special devices and special tests must be used for transfusion of blood and its products, blood is considered as nonfungible property; This is related to public order and cannot be considered in private contracts as in other property contracts, according to the will and consent of the parties, and it can not be considered as fungible Property.Cite this article as: Ommi A. Concept and Nature of Jurisprudence, Law of Blood and Blood Products. Medical Law Journal 2021; 15(56): e44.