بررسی باروری پسامرگ در حقوق تطبیقی

زمینه و هدف: باروری پسامرگ به روشی از باروری مصنوعی گفته می شود که با استفاده از گامت فرد متوفی صورت گیرد. این نوع باروری مباحث و چالش های اخلاقی و حقوقی بسیاری را برانگیخته است. کشورهای مختلف دنیا رویکردهای قانونی متفاوتی نسبت به این نوع باروری، شرایط دستیابی و آثار آن دارند. این پژوهش سعی دارد با استفاده از مطالعه تطبیقی حقوق کشورهای دنیا، رویکرد های مختلف قانونی به این پدیده را معرفی کرده و راه کارهای گوناگون موجود و نقاط ضعف و قوت هریک را تبیین نماید. مواد و روش‌ها: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به مطالعه تطبیقی حقوق کشورهای خارجی و شناخت تکنیک ها و راه کار های حقوقی گوناگون درخصوص باروری پسامرگ، شرایط دستیابی و آثار آن می پردازد. به این منظور، مطالعه حقوق کشورهای ایران، فرانسه، یونان و انگلیس مورد تاکید قرار می گیرد. یافته‌ها: در ایران، با توجه به نقص قانونی موجود و اختلاف نظر عمیق فقها و مراجع تقلید، رویه های گوناگونی در مراکز درمانی پدید آمده و موجب طرح پرونده های قضایی متعددی در این خصوص در دادگاه ها شده است. هریک از این کشورها رویکرد متفاوتی به باروری پسامرگ دارد و به ترتیب دارای وضعیت ابهام قانونی، ممنوعیت کامل، تجویز محدود و تجویز گسترده و آزادانه این نوع باروری می باشند. ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل نگارش این پژوهش، اصول اخلاقی پژوهش به ویژه رعایت اصالت متن، صداقت، رازداری و امانت داری رعایت شده است. نتیجه‌گیری: از نظر نگارنده، دلایل اخلاقی و حقوقی مخالفان باروری پسامرگ به ویژه حق کودک بر برخورداری از پدر و مادر نظریه ممنوعیت این نوع باروری را تقویت می نماید. همچنین تجویز باروری پسامرگ در مدت عده وفات که از سوی برخی فقها مورد تایید قرار گرفته است، به دلیل دشواری و حساسیت تصمیم گیری و انجام باروری در دوره سوگ و مدت کوتاهی پس از فوت همسر قابل انتقاد است. در هر حال، تجویز این عمل توسط قانون گذار ایران نیازمند ابداع، شفافیت و صراحت قانونی درخصوص شرایط دسترسی و آثار آن در زمینه نسب و ارث کودک متولد می باشد.

Posthumous Reproduction in comparative law

Background and Aim: Posthumous reproduction is referred to as a method of artificial reproduction, which involves the birth of a child through the gamete of a deceased person. This kind of reproduction raises many moral and legal debates and different countries have various legal approaches toward this type of assisted reproduction.Materials and Methods: This research uses the comparative method with descriptiveanalytical approach to study the law of different countries and to identify various legal techniques regarding the legality of posthumous assisted reproduction and its legal consequences on the family status of the child born by this technology.Results: In Iran, due to legislative gap in this area and deep disagreement of jurisconsults and jurists, various procedures have emerged in medical centers and several cases have been brought before the courts of justice in this regard resulting to diverse sentences. This paper tries to introduce different legal approaches to this judicial phenomenon using the comparative study of different countries’ legislation. To this purpose, after introducing a comprehensive classification of diverse legislations on the topic, I will study in detail the law in four countries of Iran, France, Greece and United Kingdom. Each of these countries adopts a different approach to posthumous reproduction, providing for a legal ambiguity, complete ban, limited permission, and liberal permission respectively.Ethical considerations: In all stages of writing this paper, the ethical principles of research, especially respect for intellectual property, honesty and confidentiality have been fully observed.Conclusion: The moral and legal arguments against posthumous reproduction, especially the child’s best interests, reinforce the theory of the ban. Furthermore, the approval of posthumous reproduction during idda period by some of jurisconsults can be criticized due to the difficulty and delicacy of decisionmaking and reproduction during the mourning period and shortly after the death of the spouse. However, authorizing this technique by the Iranian legislature requires legal innovation, transparency and clarity regarding the condition of access and its consequences on the legal parenthood and succession right of the child born.Cite this article as: Mohseni E. Posthumous Reproduction in comparative law.  Medical Law Journal 2021; 15(56): e23.