مبانی فقهی حقوقی تکالیف دولت در وجوب پیشگیری و کنترل بیماری‌های مسری (مطالعه موردی کرونا)

زمینه و هدف: موهبتی الهی و انکارنشدنی با عنوان صحت و سلامتی در خلقت و حیات بشر به ودیعه نهاده شده که ممکن است در بزنگاه‌هایی به مخاطره اُفتد. مقصود نوشتار کنونی از مخاطرات، عوامل تهدیدکننده‌ای هستند که تحت عنوان بیماری‏های واگیردار در ایجاد خطر موثرند. پس از شیوع انواع بیماری‌های واگیردار از قبیل سل، وبا، طاعون و برخی بیماری‏های خطرناک از قبیل مالاریا، حصبه، ایدز، هپاتیت و ابولا درگذشته، امروزه تکثیر سریع ویروسی مرگبار بنام «کرونا» موضوع جدید و جدی جامعه پزشکی شده است. برای تامین سلامتی مردم، مبانی متقن و مستدل فقهی-حقوقی برای ایجاد تکلیف بر ذمه دولت اسلامی در وجوب پیشگیری و کنترل شیوع بیماری کرونا قابل‌تصور است که هدف از نگارش این مقاله، با استناد به ادله و قواعد فقهی-حقوقی، و آرای فقیهان، بیان وظایف دولت در این زمینه است. مواد و روش‌ها: قوام این نوشتار همچون سایر مطالعات فقهی و حقوقی، بر مبنای داده‏های مستخرج از نظام فقه و حقوق استوار گشته و روش تحقیق نیز توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر واکاوی دیدگاه‌های فقیهان امامیه و آرای حقوق دانان است. یافته‌ها: دولت در نظام حقوقی و سیاسی اسلام، به تمام ارکان حاکمیتی اعم از تقنینی، اجرایی و نظارتی اطلاق می‌شود که در زمینه تامین امنیت، رفاه و سلامت مردم، به ‌موجب رابطه استناد، ادله فقهی و حقوقی متقن، وظیفه تامین سلامت آحاد جامعه را دارا است. ملاحظات اخلاقی: ضمن رعایت امانت‌داری در تحلیل، ملاحظات مربوط به اخلاق در پژوهش و نیز امانت در استناد به متون و ارجاع به منابع رعایت گردید. نتیجه‌گیری: در فقه امامیه و قوانین ایران، عقلاً و شرعاً می‏توان براساس ضوابطی روشن تحت عنوان رابطه استناد، تکالیف و مسئولیت‌هایی مشخص و مستند به ادله اربعه و قواعد فقهی در وجوب پیشگیری و کنترل بیماری‌های مسری خصوصاٌ کرونا برای دولت اسلامی قائل شد.

Jurisprudential and legal fundamentals on governmental duties in the obligation to prevent and control contagious disease (COVID-19 case study)

Background and Aim: There is an undeniable divine gift in the name of health and wellbeing in creation and human life, which may be endangered at times. The purpose of the present article on hazards are the threatening factors that are known as infectious diseases. Following the outbreak of infectious diseases such as tuberculosis, cholera, plague and some deadly diseases such as malaria, typhoid, AIDS, hepatitis and Ebola, the rapid proliferation of a deadly virus called corona has become a new and serious topic in the medical community. In order to ensure the health of the people, solid and wellfounded jurisprudentiallegal principles to create a duty on the Islamic State in the obligation to prevent and control the spread of coronary heart disease can be imagined that the purpose of writing this article, citing jurisprudentiallegal arguments and rules, and jurists Expressing the duties of the government in this regard. Materials and Methods: The consistency of this article, like other jurisprudential and legal studies, is based on data extracted from the jurisprudence and law system, and the research method is descriptiveanalytical and based on the analysis of the views of Imami jurists and the opinions of jurists.Results: In the Islamic legal and political system, the government refers to all the pillars of government, including legislative, executive and supervisory, which in the field of ensuring the security, welfare and health of the people, according to the citation, solid jurisprudential and legal arguments, has the duty to ensure the health of society.Conflict of interest: The present study has not been previously published in other scientific journals and is not dependent on any place in terms of research and study originality and is merely a product of the author’s thinking and study and is not financially related or influenced by any organization or institution.Ethical considerations: While observing fidelity in analysis, considerations related to research ethics as well as fidelity in quoting texts and citing sources were observed.Conclusion: In Imami jurisprudence and Iranian law, rationally and religiously, based on clear criteria called the relationship of citation, specific duties and responsibilities based on the four arguments and rules of jurisprudence in the obligation to prevent and control infectious diseases, especially coronary, can be assigned to the Islamic State.Cite this article as: Jokar SM. Jurisprudential and legal fundamentals on governmental duties in the obligation to prevent and control contagious disease (COVID19 case study). Medical Law Journal 2021; 15(56): e13.