مداخله بخش خصوصی در زندان در ایران و آمریکا

زمینه و هدف: رسیدگی به مشکلات و مسائل زندانیان یکی از دغدغه های مهم نظام های سیاسی در راستای برقراری عدالت کیفری است. مقاله حاضر با بررسی مدل های خصوصی سازی زندان و ایرادهای وارد بر آن، به بررسی موضع حقوق ایران و آمریکا در این زمینه پرداخته و به این سوالات پاسخ می دهد که آیا مداخله بخش خصوصی در حقوق ایران و آمریکا امکانپذیر است؟ و مداخله بخش خصوصی در حقوق کدامیک از این دو کشور به نحو مطلوبتری قابل اجراست؟ مواد و روش‌ها: در مقاله حاضر از روش توصیفی-تحلیلی و بررسی مداخله بخش خصوصی در زندان در ایران و آمریکا به شیوه مقایسه ای اقدام شده است. مطالب بحث با رجوع به منابع اسنادی جمع آوری شده است. یافته‌ها: در حقوق ایران، علیرغم فقدان مقررات قانونی در مورد مداخله بخش خصوصی در زندان؛ بخش خصوصی از سال 1373 وارد نظام زندانبانی شد. مداخله بخش خصوصی در نظام زندانبانی ایران، دو مرتبه اتفاق افتاده است که مرتبه اول موفقیت‌آمیز و مرتبه دوم ناموفق بوده است. تحقیقات انجام شده در این حوزه، حکایت از آن دارد که مداخله بخش خصوصی در کشور آمریکا با توجه به تصویب قوانین موضوعه هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی در سطح بالاتری نسبت به کشور ایران قرار دارد. ملاحظات اخلاقی: مراحل مختلف پژوهش با در نظر داشتن ملاحظات اخلاقی از جمله رعایت اصل ارجاع دهی، استفاده صحیح و علمی از منابع مرتبط و اصل امانتداری انجام شده است. نتیجه‌گیری: ایالات متحده آمریکا به دلیل سنت دیرپای خصوصی سازی نمونه نسبتا موفقی از اداره زندان ها توسط بخش خصوصی را دارد. این رویکرد از طریق دو مدل انگلیسی-آمریکایی (خصوصی سازی تمام بخش های زندان) و مدل فرانسوی (انجام امور اداری توسط بخش خصوصی و بر عهده گرفتن امنیت توسط دولت) اِعمال می شود. اما در ایران علیرغم تصریح خصوصی سازی در آیین نامه زندان ها، دو تجربه ناکام در زندان عادل آباد شیراز و وکیل آباد مشهد باعث شده تا گرایش قوه قضاییه به سمت خصوصی سازی زندان ها کاهش پیدا کند. ضمن اینکه مشکلات مربوط به اداره زندان ها توسط بخش خصوصی و عدم ایجاد امنیت کافی برای اداره امور زندانیان از جمله دلایل متوقف شدن این طرح است.