بایدها و نبایدهای بانکداری اسلامی از منظر فقه اسلامی

زمینه و هدف: پرداختن به بانکداری اسلامی به عنوان یکی از ایده های مورد نیاز در اداره اقتصاد جوامع اسلامی و همچنین ارائه الگویی مستقل که برآمده از فقه اسلامی باشد، دغدغه ای واقعی است. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد تا به بایدها و نبایدهای بانکداری اسلامی از منظر منابع فقهی بپردازد. مواد و روش‌ها: در مقاله حاضر که از نوع توصیفی است، از روش تحلیلی استفاده است و اطلاعات مورد نظر نیز به شیوه اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته است. یافته‌ها: نفی و حرمت ربا یک وجه اساسی از شکل گیری بانکداری اسلامی که هم در معاملات و هم در ارائه خدمات و تسهیلات به مشتریان میبایست مورد توجه قرار گیرد. بانکداری اسلامی الگویی مبتنی بر انجام معاملات واقعی و طرد معاملات صوری استوار است که منابع فقهی پشتوانه آن نیز معاملات پذیرفته شده در اسلام از جمله قرض الحسنه، جعاله، مضاربه، مشارکت مدنی هستند که متکی بر معاملات واقعی و حل کردن مشکلات اقتصادی مردم جامعه می باشد. ملاحظات اخلاقی: در مراحل مختلف نگارش مقاله حاضر از مرحله گردآوری تا تجزیه و تحلیل مطالب، ملاحظات اخلاقی نظیر اصل امانت داری و رعایت اصول نگارشی مورد توجه قرار گرفته است. نتیجه‌گیری: از جمله مشکلات اصلی عدم تحقق بانکداری اسلامی فقدان تحول فقه بر مبنای تحولات بانکداری و عدم ارائه برنامه عملی برای اجرایی کردن بانکداری اسلامی است. همچنین از نظر حقوقی نیز، عدم توجه به موانع حقوقی پیشروی بانکداری اسلامی بسیار مورد توجه است. رواج بانکداری ربوی در جامعه اسلامی، سود هنگفت بانک ها بر وام ها و خدمات مالی و عدم سازوکار حقوقی بر بانک ها از جمله مهمترین موانع حقوقی عدم تحقق بانکداری اسلامی است. ضمن اینکه از نظر بایدها (ایجابی) نیز نظام بانکداری ربا همچنان در عرصه نظری باقی مانده و سیاست های اجرایی آن نیز به نحو مطلوبی محقق نشده است.

Do's and Don'ts of Islamic Banking from the Perspective of Islamic Jurisprudence

Background and Aim: Addressing Islamic banking as one of the ideas needed in managing the economy of Islamic societies and also presenting an independent model based on Islamic jurisprudence is a real concern. Accordingly, the present study seeks to address the do’s and don’ts of Islamic banking from the perspective of jurisprudential sources.Materials and Methods: In this descriptive article, the analytical method is used and the information is documented and library.Results: Denial and sanctity of usury is an essential aspect of the formation of Islamic banking that should be considered both in transactions and in providing services and facilities to customers. Islamic banking is a model based on real transactions and rejection of formal transactions, which is supported by jurisprudential sources of transactions accepted in Islam Including Gharz alHasna, Ja’ala, Mudaraba, and civil partnership are among them, which rely on real transactions and solving the economic problems of the people of the society.Ethical considerations: In different stages of writing this article, from the stage of compiling to analyzing the content, ethical considerations such as the principle of fiduciary duty and observance of writing principles have been considered.Conclusion: One of the main problems of nonrealization of Islamic banking is the lack of change in jurisprudence based on banking developments and the lack of a practical plan for the implementation of Islamic banking. Also, from a legal point of view, not paying attention to the legal obstacles to the progress of Islamic banking is very important. The prevalence of usurious banking in the Islamic society, the huge interest of banks on loans and financial services and the lack of a legal mechanism on banks are among the most important legal obstacles to the nonrealization of Islamic banking. At the same time, in terms of the musts (positive), the usury banking system still remains in the theoretical field and its executive policies have not been properly implemented.Cite this article as: Khalighi Moghaddam J, Saberian A, Aghaei Bajestani M. Do’s and Don’ts of Islamic Banking from the Perspective of Islamic Jurisprudence. Medical Law Journal 2021; Legal Innovation.