مطالعه مقایسه ای تابعیت در حقوق موضوعه و تابعیت در فقه اسلامی

زمینه و هدف: امروزه با پیچیده تر شدن روابط انسانی و بین المللی، لزوم همسویی مبانی اعتقادی با قوانین داخلی و بین المللی بیش از پیش نمایان شده است. مقاله حاضر با هدف بررسی موضوع وطن و تابعیت در فقه و حقوق موضوعه و رویه کشورهای مختلف در خصوص موضوع تابعیت تهیه شده است. مواد و روش‌ها: این تحقیق از نوع نظری بوده ‌روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می ‏باشد و روش جمع ‏آوری اطلاعات بصورت کتابخانه‏ ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.یافته‌ها: تابعیت در فقه امامیه بر دو پایه اعتقادی (ایمانی) و عضویت در حکومت اسلامی (پیمانی) استوار است. بر این اساس در اصول فقه امامیه فردی که در حکومت اسلامی به اسلام اعتقاد داشته و یا بعنوان اهل ذمه (پیروان سایر ادیان و پیامبران اهل کتاب) در قلمرو حکومت اسلامی ساکن باشد از تابعیت و حمایت حکومت اسلامی برخوردار است و در نتیجه بخشی از ساکنین سرزمین های اسلامی که به اعتقادات سنتی (غیرتوحیدی) خود باور دارند از حیطه حمایت حکومت خارج می مانند. در حقوق موضوعه نیز، نهاد تابعیت بیانگر رابطه ای مادی و معنوی بین فرد و حکومت است که یا از اصلیت فرد ریشه گرفته و یا بسته به دارا بودن شرایط قید شده در قانون توسط فرد کسب و یا از طریق دولت به وی اعطاء می گردد. به موجب تابعیت هم فرد و هم حکومت تعهداتی را در قبال یکدیگر بر عهده می گیرند.ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. نتیجه‌گیری: از آنجایی که حقوق موضوعه می بایست برای کلیه ساکنین سرزمین از لحاظ پوشش تابعیتی تعیین تکلیف نماید، لذا عموماً بر اساس دو ملاک خاک (محل تولد) و خون (نسبت) تابعیت افراد را تعیین و با ملاک های فرعی مانند شغل آن را تعدیل می نماید که این شرایط در اکثر کشورها و از جمله ایران برقرار است. به این ترتیب در تطبیق نظرات فقهی و حقوقی درباره مسئله تابعیت تفاوت هایی به نظر می رسد و از آنجایی که هدف اجرای احکام فقهی و قوانین حقوقی، اجرای عدالت برای کلیه شهروندان تحت حاکمیت کشور اسلامی است به نظر می رسد لازم است علمای فقه و صاحب نظران حقوقی در جهت ایجاد یک اجماع نظری میان دو دیدگاه مذکور همت گمارند.

A Comparative Study of Citizenship in Statute Law and Citizenship in Islamic Jurisprudence

Background and Aim: Today, as human and international relations become more complex, the need to align doctrinal principles with domestic and international law has become increasingly apparent. The present article has been prepared with the aim of examining the issue of homeland and citizenship in jurisprudence and the subject law and practice of different countries regarding the issue of citizenship.Materials and Methods: This research is of theoretical type and the research method is descriptiveanalytical and the method of data collection is library and has been done by referring to documents, books and articles.Results: Citizenship in Imami jurisprudence is based on two foundations of belief (faith) and membership in the Islamic government (covenant). Accordingly, in the principles of Imami jurisprudence, a person who believes in Islam in the Islamic government or resides in the territory of the Islamic government as a follower (followers of other religions and prophets of the Book) has the citizenship and support of the Islamic government. As a result, some residents of Islamic lands who believe in their traditional (nonmonotheistic) beliefs are excluded from government support. In positive law, the institution of citizenship represents a material and spiritual relationship between the individual and the government, which is either rooted in the individual’s origin or, depending on the conditions set forth in the law, is acquired by the individual or granted by the government. By citizenship, both the individual and the government assume obligations to each other.Ethical considerations: In order to organize this research, while observing the authenticity of the texts, honesty and fidelity have been observed.Conclusion: Since the rights in question must be assigned to all the inhabitants of the land in terms of citizenship coverage, Therefore, it generally determines the citizenship of individuals based on the two criteria of soil (place of birth) and blood (ratio) and adjusts it with subcriteria such as occupation, which is the case in most countries, including Iran. Thus, there seem to be differences in the application of jurisprudential and legal views on the issue of citizenship, and since the purpose of implementing jurisprudential rulings and legal laws is to administer justice to all citizens under the rule of the Islamic country, it seems necessary for jurisprudential scholars and legal experts. Efforts are being made to create a theoretical consensus between the two perspectives.Cite this article as: Gholizadeh A, Nikoomanesh A, Bahrami Nejad Maghviyeh A. A Comparative Study of Citizenship in Statute Law and Citizenship in Islamic Jurisprudence. Medical Law Journal 2021; Legal Innovation.