ماهیت و چگونگی صحت قراردادها در تحقیقات درمانی سلول‌های بنیادی

از مهم‌ترین پیشرفت‌های علمی در قرن بیستم کشف سلول‌های بنیادی و استفاده‌ی درمانی از آن‌ها بوده است. از یکسو بیماری‌های بی‌شماری که از طریق درمان‌های معتبر علمی، غیر قابل درمان تلقی می‌شوند و از سوی دیگر امید به درمان‌های نوین ضرورت طرح تحقیقات درمانی در مراکز پژوهشی است. در این تحقیقات، آزمودنی خود بیمار بوده و از آنجا که تمام روش‌های درمانی موجود درباره او بی‌اثر بوده است، تلاش می‌شود با انجام درمان‌های غیر رایج به‌ طور آزمایشی به مداوای او پرداخته شود، چه‌ بسا با تحقیق جدید احتمال درمان او وجود داشته باشد.قرارداد درمان به جهت ارتباط با دو حوزه پزشکی و حقوق از اهمیت وافری برخوردار است. در مواقعی که حدود و میزان مسوولیت به دلیل ابهام در قوانین و امثال ‌ذلک، مورد مناقشه قرار می‌گیرد، علی‌الاصول زمینه‌ساز رابطه حقوقی صاحبان حرف پزشکی با بیماران خود، قرارداد منعقده مابین آن‌هاست. بنابراین اولاً تبیین ماهیت حقوقی قرارداد درمان؛ ثانیاً استفاده از قواعد عمومی و اختصاصی عقد منتخب، در این خصوص مفید خواهد بود. در این میان از آنجا که تحقیقات درمانی سلول‌های بنیادی در سرتاسر جهان جزء درمان‌های جدید و بدون سابقه است و می‌تواند دارای عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدتی باشد، وجود قرارداد اصولی مابین تیم پزشکی و کارآزماهای انسانی که با هدف تحقیقات درمانی صورت می‌گیرد، ابهام تعهدات هر یک از دو طرف را برطرف خواهد کرد.هرچند رعایت موازین پزشکی و الزام به تعهدات اخلاق پزشکی، در حیطه قراردادها نمی‌گنجد، اما به نظر می‌رسد قراردادی‌بودن مسوولیت پزشک، در صورتی ‌که بیمار با رضایت شخصی خود به او مراجعه کرده باشد، زمینه بسیاری از مشکلات موجود میان آن‌ها را از میان می‌برد و از اختلافات و دعاوی احتمالی جلوگیری می‌کند. بنابراین شناخت دقیق این قرارداد چه از نظر ماهوی و چه از نظر شکلی و شرایط صحت و اعتبار آن امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می رسد.

Nature and Validity of Contracts in Stem Cell Therapeutic Research

One of the most influential scientific approaches in the twentieth century has been discovering stem cells and their therapeutic effectiveness. On the one hand, countless diseases are considered incurable through valid scientific treatments and on the other hand, the hope for new treatments has been considered a promotor of the medical studies in research centers. Throughout such research pieces, the subject is the patient himself and since all available treatments have been futile for him, attempts are being made to treat him experimentally by implementing unconventional strategies, to see whether there might be a cure for him.The treatment contract is of great significance as it has been admitted as a joint connecting medicine and rights. In cases where the limits and extent of liability are disputed due to possible ambiguities of laws; basically, the heart of the legal relationship of medical professionals with their patients is the contract concluded between them. First, explaining the legal nature of the treatment contract and then using the selected contractchr('39')s general and specific rules will be beneficial in this regard. Meantime, since stem cell research around the world is one of the new and unprecedented therapies and can have shortterm and longterm side effects, a principled agreement between the medical team and human trials for medical research will eliminate any vaguenesses between both sides.Although adherence to medical criteria and ethical obligations are not embedded in the contractschr('39') scope, it seems that the physicianchr('39')s liability, if the patient has referred to him with his consent, eliminates many of the problems between them and avoids possible legal disputes. Therefore, accurate knowledge of such a contract, both formally and substantively and conditions of its accuracy and validity, seems inevitable.Please cite this article as: Jokar SM, Ahmad Khan Beygi K, Gharibpoor M. Nature and Validity of Contracts in Stem Cell Therapeutic Research. Iran J Med Law 2020; 14(54): 3363.