مبنای مسوولیت مدنی پزشک در معالجات ضروری و غیر ضروری در حقوق ایران و آمریکا

معالجات پزشکی به دو دسته ضروری و غیر ضروری تقسیم می‌شوند. به نظر می‌رسد مبنای جبران خسارت در معالجات ضروری در حقوق ایران، نظریه تقصیر است. وفق ماده ‌495 ق.م.ا مصوب 1392، تقصیر مفروض موردپذیرش واقع‌ شده است. بدین معنا که پزشک می‌تواند عدم تقصیر خود را اثبات کند و در این نوع از معالجات، تعهد پزشک تعهد به وسیله است. در آمریکا، مبنای جبران خسارت در معالجات ضروری، نظریه تقصیر است. در حقوق این کشور، بیمار می‌تواند تقصیر پزشک را از طریق چهار عنصر وظیفه دقت و مراقبت، نقض این وظیفه توسط پزشک، رابطه سببیت میان نقض وظیفه و آسیب وارده و نهایتاً ایراد آسیب بر خود به وسیله این‌ها نقض وظیفه را اثبات کند. در آمریکا نیز تعهد پزشک در انجام این نوع از معالجات، تعهد به وسیله است. یافته‌های این تحقیق موید این است که نظریه تقصیر در باب جبران خسارت در معالجات غیر ضروری در حقوق ایران و آمریکا جایگاهی ندارد و در این قبیل موارد، تعهد پزشک در هر دو نظام حقوقی مورد مطالعه، تعهد به نتیجه و مبنای مسوولیت پزشک در انجام این نوع از معالجات، مسوولیت محض یا بدون تقصیر است.

Basis of Physician’s Civil Liability in Necessary and Unnecessary Treatments in Iranian and American Law

Medical treatments are divided to essential and unnecessary treatments. Treatments and cosmetic surgery in the category of unnecessary treatments and reconstructive surgery and other treatments for example heart, liver and kidney transplant surgery placed in the category of essential treatments. Compensation basis in essential treatments in Iranian law, among basics of the negligence, strict liability or no fault liability and guarantee, is faultbased liability but according to article 495 of Islamic penal code approved in 2013, accepted constructive fault in this way physician can prove his lack of fault. It is noteworthy that in this type of treatments, obligation of physician is the obligation to the instrument. In the United States law, compensation basis in essential treatments, among basics of the negligence, strict liability or no fault liability and the welfare principle, the theory of fault is absolutely accepted. That rsquo;s mean patient can prove the physicians fault through four elements, a professional duty owed to the patient (standard of care), breach of such duty, resulting damages and injury caused by the breach. Also should be noted that obligation of physician doing these kinds of treatments is the obligation to the instrument. The theory of fault not applicable on compensation in unnecessary treatments in Iranian and American law and the obligation of physician is in both legal systems, obligation to the result and the basis of the physician liability doing these kinds of treatments, is strict liability or no fault liability. Also physician has extensive and difficult duties and obligation.Please cite this article as: Salehi HR, Razavi SM, Rafiei R. Basis of Physician rsquo;s Civil Liability in Necessary and Unnecessary Treatments in Iranian and American Law. Iran J Med Law 2019; 13(50): 2955.