نسبت رابطه استناد و قاعده احسان در اسقاط مسوولیت پزشک با نگاهی به قانون مجازات اسلامی 1392

قاعده احسان و آثاری که بر موضوع و مجرای این قاعده ممکن است از لحاظ تکلیفی و وضعی تحمیل گردد، از اهمیت فراوانی برخوردار است تا جایی که بر اساس دیدگاه مشهور میان فقها و حقوقدانان، قاعده احسان مستقلاً یکی از عوامل سقوط ضمان شمرده می شود. بر اساس این دیدگاه، برای به جریان افتادن قاعده احسان و سقوط ضمان، لزوماً بایستی احسان قصدی و فعلی موجود باشد. بر مبنای این نظر و در مورد پزشک نیز اگر او را از مصادیق محسن فرض کنیم، هرچند که در این مورد اختلاف وجود دارد، وی فاقد مسوولیت خواهد بود. در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 برخلاف قانون پیشین، صریحاً به این قاعده اشاره شده است و این در حالی است که در مواد دیگر و بنا بر نظرات فقهی، مبنای مسوولیت، احراز رابطه استناد است، فلذا این شبهه ایجاد می شود که بالاخره، قاعده احسان مسقط مسوولیت پزشک است یا موجب عدم احراز رابطه استناد؟ این مقاله در پاسخ به این سوال، با تفکیک مسوولیت پزشک به دو حالت وضعی و تکلیفی، قلمرو جریان قاعده احسان را در این دو حوزه مشخص و قصد خیرخواهانه پزشک را تنها رافع مسوولیت تکلیفی او دانسته و وجود احسان در فعل را باعث سقوط ضمان وی می داند، ضمن این که با نقد نظر موجود مبنی بر استقلال قاعده احسان در سقوط ضمان، تاثیرگذاری قاعده احسان را مستلزم عدم وجود رابطه استناد دانسته و در واقع به احراز استناد در توجه مسوولیت به محسن، موضوعیت می دهد و احسان را در ارتباط با استناد و در طریقیت احراز آن موثر می داند.

Ratio of Causality Relationship and Ehsan Rule (Benefaction Sunnah) in Terminating Medical Liability with a View to Islamic Penal Code 2013

Ehsan Rule and the effects on it in terms of compensatory and noncompensatory liabilities are of great importance; to the extent that it independently and initially revokes the liability based on a famous view among jurists and Jurisprudents. Based on the mentionedview, in order to trigger Ehsan Rule and termination of liability, intentional and actual benefaction should necessarily exist. Despite the existing disputes, if we consider the physician as an example of Mohsen (benefactor) he or she will not be counted as liable. This rule is explicitly mentioned in Islamic Penal Code 1392, unlike the previous law. In previous articles and juridical rulings, causality relationship is a basis for liability; therefore there is doubt whether Ehsan Rule finally revokes medical liability or doesn't obtain causality relationship.This paper, in response to this question, separates medical liability to compensatory and noncompensatory liabilities. It determines the scope of this rule in these two areas and considers the good intention of a physician as the only factor of invalidity for his or her mandatory liabilities and deems Ehsan in his or her act as the cause of liability termination. Meanwhile by criticizing this viewindependence of Ehsan Rule in liability terminationIt is believed that the effectiveness of Ehsan Rule requires lack of causality relationship and supposes it effectiveness in relation to causality.Please cite this article as: Sadeghi MH, Ghani K, Mirzaei M, Bagherzadegan A. Examination of Embryo and Gamete Cryopreservation Contracts: (Fundamental Conditions of Validity, Parties' Obligations, Sanctions and Dissolution Forms). Iran J Med Law 2016; 10(38): 73104.