حمایت از بیماران در پرتو مبانی جرم‌انگاری

حمایت از کلیه افراد اجتماع یکی از مهم ترین تکالیف دولت ها است. با این حال، برخی از گروه ها، از جمله بیماران، به دلیل ویژگی های آسیب پذیری که دارند، نیازمند توجه ویژه هستند. دولت ها جهت انجام این تکلیف از ابزارهای مختلفی بهره می برند. استفاده از حربه کیفر و جرم انگاری رفتارهایی که مانع انجام این تکلیف بوده و یا ناقض حقوق افراد است، از مهم ترین ابزارها است. با توجه به خلاف اصل بودن جرم انگاری، باید از آن در موارد محدود و تنها به عنوان آخرین ابزار استفاده کرد و موارد استفاده نیز نیازمند توجیه است. از این رو، اصول و مبانی مختلفی در راستای توجیه آن مطرح شده است. اصل آسیب، پدرسالاری قانونی، اخلاق گرایی و کمال گرایی قانونی مهم ترین این اصول هستند. تدقیق در قوانین کیفری ایران نشان می دهد که می توان ردپای هر یک از این اصول را در جرم انگاری رفتارهای مجرمانه مختلف مشاهده نمود. این امر در خصوص جرم انگاری هایی که در راستای حمایت از بیماران صورت گرفته نیز، صدق می کند. یافته های این مقاله نشان می دهد که اصل آسیب بیشترین تاثیر را در قانونگذاری کیفری ایران در حمایت از بیماران داشته است. همچنین مصادیقی از جرم انگاری در راستای حمایت از بیماران در چارچوب اصول اخلاق گرایی قانونی و کمال گرایی قانونی یافت گردید. در مقابل، عناوین مجرمانه که بر اساس اصل پدرسالای قانونی وضع شده باشد، مشاهده نگردید. این مقاله در تلاش است با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، ضمن بیان اصول و مبانی جرم انگاری، قوانینی که بر مبنای این اصول و در راستای حمایت از بیماران وضع شده اند را از مجوعه قوانین کیفری استخراج و تحلیل و بررسی نماید.