بررسی سه جدایۀ ویروس وای سیب‌زمینی جداشده از استان خوزستان بر پایۀ ژن پروتئین پوششی

ویروس وای سیب‌زمینی (potato virus y, pvy) یکی از ویروس های مهم زیانبار با دامنۀ میزبانی گسترده است. در این پژوهش با توجه به شناسایی ویروس وای سیب‌زمینی و جداسازی آن از کشتزارهای شلغم استان خوزستان در سال زراعی 1392، ویژگی های سه جدایۀ انتخابی از شهرستان های دزفول، شوشتر و شوش (7tu، 9tu و 10tu) بررسی شد. در آزمون تعیین دامنۀ میزبانی، سه جدایه روی گیاهانی متعلق به سه خانوادۀ solanaceae، chenopodiaceae و amaranthaceae، به‌صورت مکانیکی مایه زنی شدند. هر سه جدایه روی سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، فلفل، تاتوره و گل تکمه‌ای نشانه‌های موضعی و فراگیر (سیستمیک) ایجاد کردند ولی روی بوته‌های سلمه‌تره، نشانه‌هایی مشاهده نشد. در آزمون sdspage، دو باند با اندازۀ حدود 33 و 31 کیلودالتونی در آمودۀ خالص‌شدۀ هر سه جدایۀ خالص‌سازی‌شده مشاهده شد. برای تعیین سویۀ جدایه‌های انتخابی از جفت آغازگرهای اختصاصی سویۀ pvy (cf/or, nf/nr, of/or و pvy3tim/pvnibip) که بر پایۀ ناحیۀ (cp) طراحی شده‌اند استفاده شد. در آزمون pcr با آغازگرهای اختصاصی سویۀ o (or/of) و سویۀ ntn (pvy3tim وpvnibip) به ترتیب دو قطعۀ 608 و 1200 جفت بازی در هر سه جدایه افزایش شد. در ادامه، ناحیۀ cp هر سه جدایه‌، افزایش، همسانه‌سازی و توالی یابی شد. درنهایت با استفاده از مجموع نتایج به‌دست‌آمده از آزمون های زیستی (بیولوژیکی) و بررسی توالی نوکلئوتیدی و آمینواسیدی مشخص شد که جدایه‌های 7tu، 9tu و 10tu جداشده از کشتزارهای شلغم استان خوزستان بیشترین همسانی را با سویه‌های ntn و w ویروس pvy دارند. این نخستین گزارش از شناسایی ویروس وای سیب‌زمینی در کشتزارهای شلغم است.