رابطه‌ی نوسانات جمعیت سن گندم، Eurygaster integriceps، با متغیرهای محیطی در استان آذربایجان شرقی

سن گندمput. eurygaster integriceps مهم‌ترین حشره‌ی آفت گندم و جو در ایران می‌باشد. بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که عوامل مختلف زنده و غیر زنده ی محیطی جمعیت‌های‌ این آفت را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در این مطالعه رابطه‌ی موجود بین تغییرات جمعیت سن گندم با عوامل مختلف محیطی شامل متغیرهای اقلیمی، سطح زیر کشت گندم و جو و سطح کنترل شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تاثیر احتمالی عوامل محیطی و وزن سن های زمستان گذران روی مرگ و میر سن‌ها در ارتفاعات مورد مطالعه قرار گرفت. داده‌های مزرعه‌ای طی سه سال از شش شهرستان سن خیز استان آذربایجان شرقی شامل بستان‌آباد، تبریز، سراب، میانه، هریس و هشترود جمع‌آوری شدند. در بین متغیرهایی که رابطه‌ی آن‌ها با مرگ و میر سن در محل‌های زمستان‌گذرانی بررسی شدند فقط ارتفاع از سطح دریا، میانگین وزن سن‌های زمستان‌گذران، میانگین ماهانه‌ی رطوبت نسبی کمینه و میزان بارندگی ماه‌های آذر، دی، بهمن و اسفند با مرگ و میر سن رابطه‌ی معنی‌دار داشتند (به‌ترتیب 51/0 = r، 45/0= r، 392/0= r، 47/0= r). رابطه‌ی بین تغییرات سطح زیر کشت گندم و جو و جمعیت سن گندم معنی‌دار نبوده اما بین وضعیت طغیانی و غیر طغیانی سن گندم و سطح کنترل شیمیایی سال قبل ارتباط نزدیکی وجود داشت (47/0= r2). از جمع‌بندی نتایج حاصل، اطلاعات مفیدی بوجود خواهد آمد که می‌‌توانند در پیش‌بینی طغیان‌های سن مفید باشند.