افزایش توان ملکه زایی زنبور مخملی (hymenoptera: apidae) bombus terrestris به کمک ترکیب پیری پروکسی فن

زنبورهای مخملی اهمیت زیادی در گرده‌ افشانی گیاهان وحشی، محصولات کشاورزی و گلخانه‌ای دارند. معروف‌ترین گونه از زنبورهای مخملی، bombus terrestris است که کلنی‌های آن به‌ صورت تجاری در سراسر جهان به فروش می‌رسد. با وجود این‌که تجاری‌سازی این زنبورها از دهه 1950 میلادی شروع شده، اما همچنان مشکلاتی در راه تولید انبوه آن‌ها وجود دارد. یکی از مشکل‌های اساسی، پایین‌بودن راندمان تولید ملکه برای راه‌اندازی کلنی‌های جدید در این حشرات است. ازاین رو هدف اصلی این پژوهش، افزایش تعداد ملکه تولید شده در کلنی‌های زنبور b. terrestris از طریق افزایش نسبت تبدیل لارو کاست کارگر به لارو کاست ملکه در کلنی‌های این زنبور تعیین شد. برای این منظور از ترکیب پیری پروکسی فن که یک آنالوگ هورمون جوانی است، استفاده شد. در این آزمایش، سنین اول و ابتدای دوم لاروی زنبور با سه غلظت 1، 3 و 6 میلی‌گرم ماده موثره بر لیتر از ترکیب پیری پروکسی فن تیمار شدند و پنج شاخص زمان ظهور ، تعداد ، وزن ، موفقیت در جفت‌گیری و زنده‌مانی پس از دیاپوز ملکه‌های تولید شده در کلنی‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد ملکه در تیمار 3 میلی‌گرم بر لیتر تولید شد و همچنین کمترین مدت‌زمان ظهور کاست ملکه در کلنی نیز برای این تیمار ثبت شد و بین تیمارها و گواه از لحاظ موفقیت در جفت‌گیری و زنده‌مانی پس از دیاپوز، اختلافی دیده نشد. باتوجه‌ به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان این‌طور بیان کرد که غلظت 3 پی‌پی‌ام از ترکیب پیری پروکسی فن بر روی سنین اول و ابتدای دوم لاروی زنبور b. terrestris القاکننده اثر هورمون جوانی بوده و می‌تواند باعث افزایش تولید تعداد ملکه در کلنی این زنبور شود؛ بنابراین می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که ترکیب پیری پروکسی فن به‌عنوان یک آنالوگ هورمون جوانی را با در نظر گرفتن غلظت، زمان و نحوه استفاده بر روی لاروهای جوان، می‌توان برای افزایش تعداد ملکه تولید شده در کلنی این زنبور پیشنهاد نمود.

increasing the gyne production ability in bombus terrestris (hymenoptera: apidae) colony using pyriproxyfen

bumblebees are valuable assets in terms of pollination services in wild plants and greenhouses. the most well-studied species of bumblebees is bombus terrestris which is commercially reared and sold on a large scale worldwide. even though the artificial rearing of bumblebees started in the 1950s, there are still some problems in the mass-rearing process of them. one of the main problems is the low rate of gyne production in the late phase of the colony, to start the new colonies. so, the main objective of this study was to increase the number of produced gynes in the b. terrestris colonies by changing the caste of the larva from worker to queen. for this purpose, we used pyriproxyfen which is a juvenile hormone analogue compound. the first and early second-stage larvae were treated with 1,3 and 6 ppm of pyriproxyfen and the onset time of emergence, number, weight, mating succession, and diapause survival of new gynes were recorded. the results showed that the 3 ppm treatment had the highest number of the produced gynes, and also the shortest onset time of emergence. there was no difference in mating succession and diapause survival among the treatments. based on the experiment results, we concluded that using a 3 ppm concentration of pyriproxyfen compound on young larvae of b. terrestris can induce the juvenile hormone effect and increase the number of produced gynes in the colony. we suggest that pyriproxyfen as a juvenile hormone analogue, regarding the concentration, type, and time of application on the young larvae, can be used to increase the number of produced gynes in the bees’ colony.