ارزیابی مقاومت نسبت به بیماری زنگ برگ گندم در نمونه های ژنتیکی منتخب گندم نان بانک ژن گیاهی ملی ایران

بیماری زنگ برگ گندم در سال ‌های اخیر به دلیل شرایط تغییر اقلیم در سراسر جهان گسترش بیشتری پیدا‌ کرده‌است. این بیماری در مناطق گرم و مرطوب شمال و جنوب کشور گسترش داشته و در ارقام حساس ایجاد خسارت می‌کند. منابع ژنتیکی هر کشور ذخایر غنی از ژن‌های تاثیرگذار در مقاومت به تنش­های زیستی و غیرزیستی می باشند.  در این تحقیق صد نمونه ژنتیکی گندم نان ایران که در آزمایش‌های قبلی درجات خوبی از مقاومت به بیماری زنگ سیاه نشان داده‌اند، همراه با ده رقم که در مناطق مختلف ایران به صورت متداول کشت می‌گردند و دو رقم حساس بولانی و موروکو جهت بررسی‌های گلخانه‌ای و مزرعه‌ای انتخاب شدند. آزمایش‌های گلخانه‌ای با استفاده از جدایه خالص شده از منطقه شمال کشور در طرح کامل تصادفی انجام گردید و آزمایش‌های مزرعه‌ای در مزرعه عراقی محله در استان گلستان در آزمایش آگمنت انجام‌گرفت. ارقام حساس بولانی و موروکو در مزرعه آلودگی بالاتر از 90% و در گلخانه آلودگی 4 را نشان دادند که بیانگر ایجاد آلودگی در بالاترین سطح در محیط‌های آزمایش می‌باشد. در این بررسی 24.7% از نمونه‌های ژنتیکی و ارقام درگلخانه و مزرعه مقاومت نشان دادند. مقدار 38.1% از نمونه‌های ژنتیکی و ارقام در گلخانه حساسیت و در مزرعه مقاومت نشان دادند. مقدار 2.9% از نمونه‌های ژنتیکی و ارقام در گلخانه مقاومت و در مزرعه حساسیت نشان‌دادند. مقدار 34.3% از نمونه‌های ژنتیکی و ارقام در گلخانه و مزرعه حساسیت نشان‌دادند. نمونه‌های ژنتیکی که در مزرعه و گلخانه مقاومت نشان‌دادند و نمونه‌های ژنتیکی که در گلخانه حساسیت و در مزرعه مقاومت نشان‌دادند برای بررسی‌های تکمیلی جهت اصلاح و ایجاد ارقام مقاوم جدید انتخاب گردیدند.

evaluation of leaf rust resistance in selected bread wheat accessions from the national plant gene bank of iran

the prevalence of wheat leaf rust has increased in recent years due to global climate change conditions. the disease spreads in warm and humid areas in the north and south regions of iran, causing damage to the susceptible cultivars. plant germplasms in each country hold rich reserves of resistance genes that influence biotic and abiotic stress. in this study, 100 germplasms of iranian bread wheat which had previously shown resistance to stem rust, 10 cultivars commonly grown in iran and two susceptible cultivars, bolani and morocco, were selected for greenhouse and field experiments. greenhouse experiments were conducted to evaluate the performance of a pure isolate from the northern region of the country. the greenhouse experiment followed a completely randomized design, while the field experiment was conducted on the iraqi-mahalleh farm in golestan province using an augmented experimental design. the bolani and morocco cultivars showed over 90% infection in the field and 4 scales in the greenhouse. the results indicate that 24.7% of the accessions and cultivars were resistant in both the greenhouse and the field. in addition, 38.1% of the accessions and cultivars were susceptible in the greenhouse but resistant in the field. conversely, 2.9% were resistant in the greenhouse but, susceptible in the field. finally, 34.3% exhibited susceptibility in both the greenhouse and the field. the wheat germplasms that were resistant in both conditions and those showing susceptibility in the greenhouse but, resistance in the field were selected for further investigations in developing resistant cultivars.