تنوع زیستی کنه‌های شکارگر خانواده phytoseiidae (acari: mesostigmata) در منطقه سیستان، ایران

کنه‌های خانواده phytoseiidae از مهمترین دشمنان طبیعی کنه‌های آفت و حشرات ریز از جمله تریپس و سفیدبالک روی محصولات کشاورزی و گیاهان خودرو هستند. چندین گونه از آنها به عنوان عوامل کنترل بیولوژیک برای کنترل آفات گیاهی در محیط‌ های باز و گلخانه‌ها در سراسر دنیا استفاده می‌شوند. به منظور بررسی تنوع زیستی کنه‌های خانواده phytoseiidae منطقه سیستان(جنوب شرقی ایران) در باغ‌های انگور (بوم نظام کشاورزی) و درختان گز خودرو (بوم نظام طبیعی)، مطالعه‌ای طی سال 1398 اجرا شد. نمونه‌ها به روش تصادفی و در حجم و فواصل مساوی از درختان انگور و گز سه شهرستان زهک، جزینک و نیمروز در فصول مختلف سال به دست آمد. در این بررسی، 193 نمونه شامل هشت گونه متعلق به چهار جنس جمع‌آوری و شناسایی شدند که در بین آنها یک گونه برای دنیا و هشت گونه برای نخستین بار از استان سیستان و بلوچستان گزارش شدند. شاخص‌های تنوع زیستی بر مبنای فراوانی گونه‌ها، با استفاده از فرمول‌های متداول و نرم‌افزار ecological methodology برآورد و با نرم‌افزار sas مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که گونه‌های (36 درصد) neoseiulus barkeri، (17 درصد) paspalivorua neoseiulus و (16 درصد) amblyseius rademacheri به ترتیب بیشترین فراوانی نسبی را در باغ‌های انگور و گونه‌ی paragigagnathus sistaniensis بیشترین فراوانی (77 درصد) را روی درختان گز داشتند. نتایج تجزیه واریانس بیانگر آن است که عامل فصل و همچنین اثر متقابل بین فصل و زیستگاه اختلاف معنی‌داری نداشته، اما مقدار شاخص‌های تنوع در دو زیستگاه‌ مورد مطالعه (انگور و گز) تفاوت معنی‌داری نشان می‌دهد.بر این اساس تاکستان ها بیشترین مقدار غنای گونه ای مارگالف (0.95) و شانون وینر (1.70) و گز کمترین مقدار غنای گونه ای مارگالف (0.34) و شانون وینر (0.61) را داشتند. همچنین با توجه به داده های به دست آمده، تفاوت معنی داری نیز بین مقادیر به دست آمده برای شاخص های تنوع زیستی در سه رویشگاه انتخابی وجود داشت، به طوری که بیشترین میزان غنای گونه ای و شاخص تنوع به ترتیب برای شهرستان های زهک (0.78 و 1.36) و جزینک (0.76 و0.33) برآورد شد و منطقه ی نیمروز دارای کمترین تنوع (0.78) و در نتیجه میزان کمتری از شاخص یکنواختی (0.70) بود.

effects of the grapefruit wastes and sesame oil cake to control genetic diversity biodiversity of phytoseiid mites (acari: mesostigmata: phytoseiidae) in sistan region, iran

mites of the family phytoseiidae are all predatory species on phytophagous mites and small insects like thrips and whiteflies, on commercial plants and the wild vegetation. several species are biological control agents for the control of pests in both open and protected crops all around the world. in 2019, biodiversity of phytoseiid mites (acari: mesostigmata: phytoseiidae) were studied in sistan region (southeast of iran) in vineyards (agricultural system) and tamarix trees (natural system). samples were collected randomly in different seasons and in equal samples and distances from grape and tamarix trees from three cities of zahak, jazinak and nimrooz. in this research, eight species belonging to four genera were collected and identified. among them one species was introduced for the first time in the world and eight species were identified as the new records for mite fauna in sistan and baluchistan province. biodiversity indexes based on species richness were calculated using standard formulas and ecological methodology software. data processing was performed using sas software. the results of the study showed that in vineyard neoseiulus barkeri (36%), neoseiulus paspalivorua (17%) and amblyseius rademacheri (16%), were the most abundant species, respectively. paragigagnathus sistaniensis was the most aboundant species (77%) on tamarix trees. the analysis of variance indicated that the both factors of season and the interaction between season and habitat did not differ significantly, but the diversity indices of the two habitats (grape and tamarix) showed a significant difference. accordingly, the vineyards had the highest species richness of margalef (0.95) and shannon-wiener’s (1.70) and tamarix had the lowest species richness of margalef (0.34%) and shannon-wiener’s (0.61%). additionally, the results depicted a significant difference between the values of biodiversity indices in the three locality, so that the highest species richness and diversity index for the cities of zahak (0.78 and 1.36), for jazinak (0.76 and 0.33), and for the nimrooz had the least variability (0.78), which result in the lowest rate of evenness index (0.70).