تیپ آمیزشی و وضعیت باروری در جمعیت های قارچ bipolaris sorokiniana، عامل بیماری پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه گندم در ایران

پوسیدگی معمولی ریشه و طوقه با عامل bipolaris sorokiniana، به عنوان یکی از مهمترین بیماری‌های گندم در بسیاری از مناطق جهان مطرح است. در طی سال‌های زراعی 1396 و 1397، تعداد 147 جدایه تک اسپور قارچ از مزارع گندم استان‌های البرز (کرج)، کرمانشاه (کرمانشاه)، آذربایجان غربی (میاندوآب)، گلستان (گرگان) و فارس(شیراز) به دست آمد. پس از شناسایی ریخت‌شناختی و مولکولی جدایه‌ها با آغازگرهای اختصاصی گونه، آغازگرهای تیپ آمیزشی بر اساس نواحی حفاظت شده از ایدیومورف‌هایmat1 و mat2 طراحی گردید و فراوانی ایدیومورف‌های تیپ‌های آمیزشی جدایه‌های b. sorokiniana، به روش multiplex pcr تعیین گردید. از مجموع 147 جدایه در پنج جمعیت، 86 جدایه به تیپ آمیزشی mat1 و 61 جدایه به تیپ آمیزشی mat2 متعلق بودند. در بین پنج جمعیت مورد آزمایش، در جمعیت‌های شیراز وگرگان فراوانی جدایه‌های متعلق تیپ آمیزشی mat1 بیشتر از تیپ آمیزشیmat2 بود. با توجه به نتایج آزمون کای اسکوئر (x2)، جمعیت‌های کرج، کرمانشاه و میاندوآب فاقد اختلاف معنی‌داری در سطح پنج درصد (p< 0.05) بودند. بنابراین، جمعیت‌های کرج، کرمانشاه و میاندوآب دارای پتانسیل تولیدمثل جنسی بیشتری نسبت به جمعیت‌های شیراز وگرگان می‌باشند. به‌علاوه، جدایه‌های همه جمعیت‌ها جهت ارزیابی وضعیت باروری جنسی از طریق تلاقی متقابل با تیپ‌های آمیزشی مخالف روی محیط غذایی مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از گذشت دو ماه، سودوتسیوم‌های فاقد آسک و آسکوسپور بالغ تشکیل گردید.

Mating type and fertility status in populations of Bipolaris sorokiniana, the causal agent of root and crown common rot of wheat in Iran

Root and crown common rotdisease caused by Bipolaris sorokiniana, has caused severe losses of wheat products worldwide. A collection of 147 monoconidial isolates was made from cultivated wheat in West Azerbaijan (Miyandoab), Golestan (Gorgan), Alborz (Karaj), Kermanshah (Kermanshah) and Fars (Shiraz) provinces in 20172018. After morphological and molecular identification, mating type primers were designed based on a conserved DNA binding (alpha domain) in MAT1 and the high mobility group (HMG) domain in MAT2. Frequency of mating type idiomorphs of B. sorokiniana isolates were done by multiplex PCR. Among 147 isolates of five population, 86 isolates amplified by MAT1 primer and 61 isolates by MAT2 primer. Frequencies of MAT1 alleles in Shiraz and Gorgan populations was more than the MAT2 alleles. According to the results of the Chisquare test (X2), Karaj, Kermanshah and Miyandoab populations had not significant difference (P<0.05). Therefore, these three populations have the highest potential for sexual reproduction than the otherthreepopulations. In addition, isolates from all of the populations were studied to evaluate the sexual fertility in vitro. After two months, pseudothecia without mature asci and ascospores formed in media.