اثر تاریخ کاشت و رقم بر تراکم و خسارت کرم‌ پیله‌خوار نخود heliothis viriplaca hufnagel (lep.: noctuidae) در منطقه بوکان، استان آذربایجان غربی

به منظور بررسی تاثیر رقم زراعی و زمان‌های مختلف کاشت در کنترل کرم پیله‌خوار نخود، heliothis viriplaca hufnagel، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در شهرستان بوکان در سال زراعی 1396-1397 اجرا گردید. فاکتور اول، ارقام نخود شامل عادل، گریت، جم، ازکان و منصور و فاکتور دوم سه زمان کاشت در 29 اسفند، 15 و 31 فروردین بود. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد بین ارقام مختلف و زمان‌های مختلف کاشت در مورد تمام صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌دار وجود داشت ( 0.01>p). همچنین در مورد تمام صفات مورد بررسی به غیر از وزن صد دانه، اثر متقابل رقم در زمان کاشت معنی‌دار بود (0.05>p). بالاترین تعداد کل غلاف در بوته (0.57±17.66 غلاف)، تعداد غلاف آفت‌زده (1.44±5.11 غلاف در بوته)، تعداد دانه آفت زده (0.97±3.01 دانه در بوته)، وزن صد دانه (2.31±41.27 گرم)، عملکرد ماده خشک (19.52±2872.6 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (131.69±1915.0 کیلوگرم در هکتار) در زمان کشت 29 اسفند در رقم عادل دیده شد. بالاترین تعداد لارو در هر بوته (0.22±1.20 عدد در بوته) و میزان آفت‌زدگی (4.17±48.90 درصد) به زمان کشت 29 اسفند و رقم جم اختصاص داشت. در بررسی اثر متقابل رقم در زمان کاشت، کمترین تعداد لارو، تعداد غلاف آلوده در بوته و درصد آفت‌زدگی و تعداد دانه آلوده در رقم عادل در زمان 31 فروردین و بالاترین تعداد غلاف در بوته، عملکرد ماده خشک عملکرد دانه در رقم عادل کاشته شده در زمان 29 اسفند مشاهده شد.

Study on effect of cultivar and planting time on density and damage of chickpea pod borer, Heliothis viriplaca Hufnagel (Lep.: Noctuidae) in the Bukan region, west Azerbaijan province

In order to study the effect of cultivar and planting time on control of chickpea pod borer, Heliothis viriplaca, an experiment was conducted in a factorial based on randomized complete block design with three replications in a field in Bokan, Iran. The first factor was chickpea cultivars, including Adel, Grit, Jam, Azakan and Mansour, and the second factor was three planting times on March 19th, April 4th and April 20th. Analysis of variances showed that there were significant differences among different cultivars and different planting times for all studied traits (p >0.01). Interaction of cultivar and planting time were significant on all studied traits except the 100 seeds weight (p >0.05). The highest number of pods per plant (17.66±0.57pods), the number of infested pod per plant (5.11±11.44pods/plant), number of infested seeds (3.01±0.97seeds/plant), 100 seeds weight (41.27±2.31g), dry matter yield (2872.6±19.52kgha1) and grain yield (1915.0±131.69kgha1) were observed in the Adel cultivar on March 19th. The highest number of pod borers per plant (1.20±0.22larvae/plant) and infestation percent (48.90±4.17%) was belonged to the Jam cultivar at the planting time of March 19th. Based on the interaction of cultivar and planting time, the lowest number of pod borers larvae, the number of infected pods per plant, the pod infestation and the number of infested seeds were belonged to the Adel cultivar at the planting time of April 19th, and the highest number of pods per plant, dry matter yield and grain yield were observed in the Adel cultivar at the planting time of March 20th.