ردیابی و مقایسۀ فیلوژنتیکی جدایه‌های زعفران و گوجه‌فرنگی ویروس پژمردگی لکه‌ای گوجه‌فرنگی (tswv) در استان خراسان جنوبی

ویروس عامل پژمردگی لکه‌ای گوجه‌فرنگی (tomato spotted wilt virus) متعلق به جنس tospovirus از خانوادۀ bunyaviridae  است. به‌منظور ردیابی این ویروس در پاییز 1395، شمار 161 نمونه زعفران و 44 نمونه گوجه‌فرنگی دارای نشانه‌های موزاییک، پیچیدگی برگ‌های انتهایی در زعفران و بافت‌مردگی در گوجه‌فرنگی، از کشتزارهای استان خراسان جنوبی (شهرستان‌های قاین، خوسف، درمیان و فردوس) گردآوری شد. بررسی اولیۀ نمونه‌ها با آزمون الایزای ساندویچی و آنتی سرم tswv بیانگر آلودگی 8/7 و 11/4 درصدی نمونه‌های زعفران و گوجه‌فرنگی به tswv بود. مایه‌زنی مکانیکی نمونه‌های مثبت روی گیاهان nicotiana tabacum cv. samsun و chenopodium quinoa سبب بروز نشانه‌های موزاییک، ابلقی، چین‌داری و لکۀ موضعی برگ در شرایط گلخانه شد. توالی کامل ناحیۀ کدکنندۀ نوکلئوپروتئین پنج جدایۀ زعفران و دو جدایۀ گوجه‌فرنگی این ویروس با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تکثیر، همسانه سازی و تعیین توالی و درخت تبارزایی آن رسم شد. سه جدایۀ ایرانی مربوط به زعفران در گروه یک، نزدیک به جدایه‌ای از آمریکا، دو جدایۀ دیگر در گروه سه نزدیک به جدایه‌ای از ایتالیا و دو جدایۀ مربوط به گوجه‌فرنگی در گروه دو نزدیک به جدایه‌ای از چین قرار گرفتند. بنا بر دانش ما این تحقیق، نخستین ردیابی و مقایسۀ ترادف ناحیۀ ژنی نوکلئوپروتئین جدایه‌های منتخب این ویروس روی گیاه زعفران در ایران است.