ریخت‌سنجی جمعیت‌های پسیل معمولی پسته، agonoscena pistaciae (hemiptera: aphalaridae)، در استان‌های کرمان و خراسان رضوی

پسیل معمولی پسته، agonoscena pistaciae burckhardt & lauterer (hemiptera: aphalaridae)، یکی از مهم ترین آفات درختان پسته در ایران و منطقۀ خاورمیانه است. دانش کمی دربارۀ تنوع ریخت شناختی جمعیت های جغرافیایی پسیل معمولی پسته در ایران و به‌ویژه در استان کرمان به عنوان مهم ترین تولیدکنندۀ پسته کشور وجود دارد. بنابراین برای افزایش آگاهی از تنوع ریخت شناختی جمعیت های این آفت، جمعیت های مختلف آن از برخی مناطق مهم پسته کاری ایران، شامل استان های کرمان و خراسان رضوی در سال 1394 گرد آوری شدند و ساختار هندسی شکل بال آن ها با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی بررسی شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد، شکل بال در جمعیت پسیل معمولی پسته از خراسان رضوی با همۀ جمعیت های موجود در استان کرمان تفاوت معنی داری دارد و در گروهی جداگانه‌ای قرار می گیرند. بررسی اندازۀ بال نشان داد، تفاوت معنی داری بین جمعیت های مختلف وجود دارد، به‌طوری‌که اندازۀ بال در جمعیت پسیل معمولی پسته از شهرستان راور نسبت به دیگر جمعیت ها کوچک تر بود. همچنین، شکل بال باریک تر در جمعیت پسیل معمولی پسته از استان خراسان رضوی تشخیص داده شد. در جمعیت های مورد بررسی، با وجود معنی‌دار بودن رشد (allometric growth)، هنگامی‌که اندازۀ بال ثابت نگه داشته شد، شکل بال هنوز به‌طور معنی داری متفاوت بود که ممکن است نشان‌دهندۀ تاثیر بیشتر عامل‌های ژنتیکی بر تغییرات ریخت شناختی ایجادشده باشد. افزون بر این در این بررسی مشخص شد که خوشه‌بندی جمعیت ها بر پایۀ داده های ریخت شناختی (در این بررسی) با مولکولی (در بررسی‌های دیگران) همخوانی دارد.

Morphological variation in populations of the common pistachio psyllid, Agonoscena pistaceae (Hemiptera: Aphalaridae) in Kerman and Khorasan Razavi provinces

The common pistachio psyllid, Agonoscena pistaciae Burckhardt & Lauterer (Hem.: Aphalaridae), is one of the most important pests of pistachio trees in Iran and Middle East. Little is known about the morphological variation of the geographic populations of the common pistachio psyllid in Iran, especially in Kerman province as the main pistachio production province. In order to prepare more information on the morphological variation of this pest, different populations were collected from some main producing areas of pistachio in Iran, including Kerman and Khorasan Razavi provinces in 2016; and wing shape geometry of them was investigated using the geometric morphometric method. The results showed a significant difference in wing shape between the population of Khorasan Razavi Province and all of the populations from Kerman province. The results indicated a significant difference in the centroid size among the populations. Also, wing size was smaller in psyllid population from Ravar compared to other populations. Furthermore, narrower wing shape was found in psyllid populations from Khorasan Razavi province. In the studied populations, in spite of the allometric growth, significant shape differences still remain in constant size which may indicate the genetic basis of the variation rather than environmental factors. Moreover, links between morphological (in the present study) and molecular data (in the other studies) revealed.